ترومای مهاجرت: چالش‌ها و راهکارها

تجربه مهاجرت برای هر فرد منحصر به فرد است. با این حال، بسیاری از مهاجران و پناهندگان در مراحل مختلف مهاجرت خود با پدیده‌ای به نام “ترومای مهاجرت” مواجه می‌شوند. مطالعات نشان می‌دهند که تقریباً نیمی از مهاجران (۴۷٪) با اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) روبرو هستند. همچنین، حدود یک‌سوم از نوجوانان (۲۹٪) و والدین (۳۴٪) در طول فرآیند مهاجرت دچار ترومای مهاجرت می‌شوند. در این مقاله، به بررسی عمیق مراحل ترومای مهاجرت، علل آن، تأثیرات آن بر کودکان و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم.

مراحل ترومای مهاجرت

تعریف ترومای مهاجرت

ترومای مهاجرت به عنوان نتیجه یک رویداد، سلسله‌ای از رویدادها، یا مجموعه‌ای از شرایطی که توسط فرد به عنوان آسیبی جسمی یا احساسی یا تهدید‌کننده‌ زندگی تجربه می‌شود و تاثیرات بلندمدتی بر عملکرد روانی، جسمانی، اجتماعی، احساسی و معنوی فرد دارد، تعریف می‌شود.

ترومای پیش از مهاجرت

بسیاری از افراد تجربیات منفی را قبل از تصمیم به مهاجرت تجربه کرده‌اند. این ترومای مهاجرت می‌تواند شامل خشونت، فقر، آزار و اذیت یا درگیری‌های مسلحانه باشد. این تجربیات اغلب نقش کلیدی در تصمیم به ترک کشور و جستجوی زندگی بهتر در جای دیگری دارند.

به عنوان مثال، فردی که به دلیل تهدیدات جانی و مالی از سوی گروه‌های مسلح مجبور به ترک کشور خود می‌شود، ممکن است ترومای مهاجرت عمیقی داشته باشد که بر روی سلامت روانی و جسمانی او تاثیرگذار باشد.

ترومای سفر و حمل و نقل

ترومای مهاجرت در طول فرآیند سفر نیز ممکن است به وجود بیاید. این نوع تروما می‌تواند شامل مواجهه با خشونت، بازداشت، کار اجباری یا نبود دسترسی به خدمات اولیه باشد. سفر به کشورهای مقصد، به ویژه اگر به صورت غیرقانونی انجام شود، معمولاً با مخاطرات و تنش‌های زیادی همراه است.

برای مثال، مهاجرانی که به طور غیرقانونی به مسیر خود ادامه می‌دهند، ممکن است با خطرات فیزیکی نظیر عبور از مرزهای خطرناک یا مواجهه با نیروهای انتظامی روبرو شوند که این خود می‌تواند به ایجاد ترومای مهاجرت منجر شود.

ترومای پس از مهاجرت

پس از رسیدن به کشور مقصد، مهاجران ممکن است با موانعی در دسترسی به خدمات اساسی مانند آموزش، بهداشت و شغل مواجه شوند. شرایط زندگی نامساعد، مشکلات مالی و نیاز به ارسال پول به خانواده‌ در کشور مبدأ نیز می‌تواند به ترومای مهاجرت افزوده شود.

به عنوان مثال، یک خانواده مهاجر ممکن است در پیدا کردن مسکن مناسب یا دستیابی به خدمات بهداشتی و آموزشی با چالش‌های جدی روبرو باشد که این امر ترومای مهاجرت را افزایش می‌دهد.

چالش‌های انطباق و ادغام

چالش‌های انطباق و ادغام در جامعه میزبان می‌تواند به عنوان یکی دیگر از مراحل ترومای مهاجرت محسوب شود. مهاجران ممکن است در تلاش برای انطباق با فرهنگ جدید، مواجهه با نژادپرستی، طرد اجتماعی، انزوا و تبعیض مواجه شوند. این مسائل می‌تواند تاثیرات منفی روانی و اجتماعی به همراه داشته باشد.

برای مثال، مهاجرانی که با تبعیض نژادی و اجتماعی در محیط کار یا مدرسه روبرو می‌شوند، ممکن است به دلیل این تجربه‌های منفی دچار ترومای مهاجرت شوند و در انطباق با جامعه میزبان مشکل پیدا کنند.

چگونه مهاجرت باعث ترومای مهاجرت می‌شود؟

از دست دادن هویت و حس تعلق

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که مهاجران با آن روبرو می‌شوند، از دست دادن هویت و آشنایی با محیط قدیمی‌شان است. ترک کشور زادگاه و ورود به یک فرهنگ جدید می‌تواند نوعی سوگواری فرهنگی را به همراه داشته باشد که تأثیرات منفی روانی عمده‌ای دارد.

به عنوان مثال، مهاجری که به زبانی صحبت می‌کند که در کشور جدید کمتر فهمیده می‌شود، ممکن است حس ارتباط و تعلق خود را از دست بدهد، که این موضوع می‌تواند به ترومای مهاجرت منجر شود.

فقدان ابزار یا منابع برای انطباق در محیط جدید

مهاجران ممکن است به ابزارها و منابع مورد نیاز برای مقابله و انطباق با محیط جدید دسترسی نداشته باشند. این فقدان می‌تواند ناشی از مشکلات زبانی، محدودیت‌های مالی یا نداشتن اطلاعات کافی درباره امکانات موجود باشد.

برای مثال، مهاجری که نمی‌تواند به زبان کشور میزبان صحبت کند، ممکن است در یافتن شغل یا دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی با مشکلات بسیاری روبرو شود، که این خود می‌تواند منجر به ترومای مهاجرت شود.

خشونت، تعرض و از دست دادن اعضای خانواده

مهاجران و پناهندگان ممکن است در طول مسیر مهاجرت با خشونت، تعرض یا از دست دادن اعضای خانواده روبرو شوند. این تجربیات تراژیک می‌تواند باعث ترومای مهاجرت شود که تاثیرات روانی طولانی‌مدتی بر زندگی فرد دارد.

به عنوان مثال، مهاجری که یکی از اعضای خانواده خود را در طول مسیر مهاجرت از دست داده یا با خشونت مواجه شده است، ممکن است تجربه ترومای مهاجرت عمیقی داشته باشد که بر سلامت روانی او تاثیرگذار باشد.

عدم اطمینان و فقدان ثبات

یکی از عوامل کلیدی در ایجاد ترومای مهاجرت، عدم اطمینان پیرامون سیاست‌های مهاجرتی و فقدان ثبات در کشور میزبان است. مهاجران ممکن است ترس از اخراج شدن، عدم دریافت اقامت دائم یا مشکلات در دریافت اجازه کار را تجربه کنند که باعث افزایش استرس و تروما می‌شود.

برای مثال، مهاجری که با عدم اطمینان پیرامون وضعیت حقوقی خود روبرو است، ممکن است همیشه در حالت اضطراب و استرس روانی قرار داشته باشد، که این موضوع می‌تواند به ترومای مهاجرت منجر شود.

ترومای مهاجرت در کودکان

نژادپرستی و تبعیض

کودکان مهاجر ممکن است با نژادپرستی و تبعیض مواجه شوند که می‌تواند به عنوان عاملی آسیب زا عمل کند. این تجربه‌ها نه تنها بر سلامت روانی کودکان تاثیر منفی می‌گذارد، بلکه می‌تواند باعث کاهش اعتماد به نفس و ایجاد احساس عدم تعلق در آن‌ها شود.

برای مثال، کودکی که در مدرسه جدید خود با نژادپرستی روبرو می‌شود، ممکن است احساس انزوا و ترس داشته باشد که به ترومای مهاجرت منجر می‌شود.

فقر اقتصادی

کمبود منابع مالی و ناامنی اقتصادی می‌تواند باعث ترومای مهاجرت در کودکان شود. کودکان مهاجر ممکن است در شرایط زندگی نامناسب و با کمبود‌های اساسی مانند غذا، لباس یا مسکن مناسب روبرو شوند که این موضوع بر سلامت روانی و جسمانی آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارد.

برای مثال، کودکی که به دلیل مشکلات مالی خانواده خود نمی‌تواند به مدرسه برود یا نیازهای اولیه خود را برآورده کند، ممکن است احساس ناتوانی و ناامیدی کند که این امر باعث ترومای مهاجرت می‌شود.

جدا شدن از والدین یا سرپرستان

یکی از بزرگ‌ترین عوامل ترومای مهاجرت در کودکان جدا شدن از والدین یا سرپرستان در طول مسیر مهاجرت است. این جدایی می‌تواند به ایجاد احساس ترس، اضطراب و تنهایی در کودکان منجر شود و آن‌ها را در معرض خطرات روانی بیشتری قرار دهد.

برای مثال، کودکی که در طول مسیر مهاجرت از والدین خود جدا شده است، ممکن است احساس د

مدیریت و مقابله با ترومای مهاجرت

دسترسی به فرهنگ میراثی و فرهنگ میزبان

برای مهاجرانی که با ترومای مهاجرت روبرو هستند، دسترسی مستمر به فرهنگ میراثی و همچنین فرهنگ میزبان بسیار مهم است. فرهنگ میراثی به مهاجران کمک می‌کند تا هویت خود را حفظ کنند و از منابع حمایتی بهره‌مند شوند، در حالی که فرهنگ میزبان آن‌ها را قادر می‌سازد به موسسات و خدمات مورد نیاز برای تطبیق با محیط جدید دسترسی پیدا کنند.

به عنوان مثال، شرکت در جوامع فرهنگی و مذهبی می‌تواند به مهاجران کمک کند تا احساس تعلق و ارتباط بیشتری داشته باشند و به تدریج ترومای مهاجرت را مدیریت کنند.

اهمیت اشتغال و خدمات اساسی

دسترسی به فرصت‌های شغلی و خدمات اساسی مانند مسکن، بهداشت و آموزش می‌تواند به کاهش اثرات ترومای مهاجرت کمک کند. اشتغال از نظر مالی به پایداری و امنیت کمک می‌کند و خدمات اساسی به مهاجران امکان می‌دهد نیازهای روزمره خود را برطرف کنند.

برای مثال، مهاجری که می‌تواند شغلی پایدار پیدا کند و به خدمات بهداشتی و آموزشی دسترسی داشته باشد، ممکن است کمتر از تاثیرات منفی ترومای مهاجرت رنج ببرد.

حمایت برای کودکان

دسترسی کودکان مهاجر به آموزش از اهمیت بالایی برخوردار است. احساس امنیت و حمایت در محیط مدرسه می‌تواند به کاهش ترومای مهاجرت کمک کند. همچنین، سلامت روانی قوی والدین و حمایت خانوادگی نیز تاثیر عمده‌ای بر کودکان دارد.

به عنوان مثال، فراهم کردن محیطی امن و حمایتگر در مدرسه می‌تواند به کودکان مهاجر کمک کند تا با تجربه‌های ترومازا مقابله کنند و به بهبود سلامت روانی خود بپردازند.

مراقبت فرد محور

مراقبت فرد محور که به تفاوت‌های مذهبی و فرهنگی احترام می‌گذارد، برای مهاجران بسیار مهم است. یک رویکرد شخصی که به نیازها و شرایط خاص هر فرد توجه کند، می‌تواند به بهبود وضعیت روانی و کاهش ترومای مهاجرت کمک کند.

به عنوان مثال، ارائه خدمات مشاوره‌ای که به تفاوت‌های فرهنگی احترام می‌گذارد و به زبان مادری فرد ارائه می‌شود، می‌تواند به مهاجران کمک کند تا احساس بهتری داشته باشند.

منابع متعدد حمایتی برای مهاجران و پناهندگان وجود دارند که می‌توانند به مقابله با ترومای مهاجرت کمک کنند. بسیاری از سازمان‌های خیریه و دولتی برنامه‌ها و خدمات مختلفی را برای کمک به مهاجران در مواجهه با تروماهای روانی ارائه می‌دهند.

نتیجه‌گیری

حمایت از مهاجران و پناهندگان برای مقابله با ترومای مهاجرت بسیار ضروری است. این امر نه تنها سلامت روانی و جسمانی افراد را بهبود می‌بخشد، بلکه می‌تواند به آن‌ها کمک کند تا در جامعه میزبان بهتر ادغام شوند و زندگی با کیفیت‌تری داشته باشند.

مهاجران و پناهندگان به حمایت بلندمدت نیاز دارند که شامل ارائه مکان‌های اجتماعی، مراقبت‌های بهداشتی روانی، اسناد معتبر و مسکن پایدار است. حمایت مستمر و بلندمدت می‌تواند به مهاجران کمک کند تا به طور کامل ترومای مهاجرت خود را مدیریت کنند.

به عنوان مثال، یک خانواده مهاجر که به مسکن پایدار دسترسی دارد و از حمایت‌های اجتماعی و بهداشتی برخوردار است، می‌تواند زندگی پایدارتر و آرام‌تری داشته باشد.

در نهایت، باید به این نکته توجه داشت که اگرچه ترومای مهاجرت تاثیرات عمیق و گسترده‌ای بر زندگی افراد دارد، اما با حمایت‌های مناسب و مستمر، مهاجران می‌توانند بر این تجربیات غلبه کنند و به زندگی با کیفیت‌تری دست یابند. افزایش آگاهی عمومی و همکاری همه‌جانبه جامعه و دولت می‌تواند به ایجاد یک محیط مناسب‌تر برای مهاجران کمک کند.

منابع

1. Bustamante L, Cerqueira R, Leclerc E, Brietzke E. Stress, trauma, and posttraumatic stress disorder in migrants: a comprehensive review. Braz J Psychiatry. 2018;40(2):220-225. doi:10.1590/1516-4446-2017-2290
2. Perreira K, Ornelas I. Painful passages: traumatic experiences and post-traumatic stress among immigrant Latino adolescents and their primary caregivers. Int Migr Rev. 2013;47(4). doi:10.1111/imre.12050.
3. Bhugra D, Becker M. Migration, cultural bereavement and cultural identity. World Psychiatry. 2005;4(1):18-24.
4. World Health Organization. Mental Health and Forced Displacement.
5. The Immigrant Learning Center. Understanding Immigrant Trauma.