نام‌های تجاری:
ترازودون
دپروتران
گروه دارویی-درمانی:
مهارکننده بازجذب سروتونین، ضد افسردگی
اشکال دارویی موجود:
– قرص:
– ۵۰ میلی‌گرم
– ۱۰۰ میلی‌گرم
در دنیای روانشناختی، داروهای مختلفی برای مدیریت و بهبود شرایط روانشناختی و عصبی وجود دارد. یکی از این داروها که به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرد، ترازودون است. ترازودون به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین، به طور عمده برای درمان افسردگی تجویز می‌شود. این دارو به بهبود خلق و خو و کاهش علائم اضطراب کمک می‌کند. اهمیت این دارو در روانپزشکی به دلیل توانایی آن در بهبود کیفیت زندگی بیماران است. در این مقاله، به بررسی مزایا، خطرات و راهنمایی‌های استفاده ایمن از ترازودون خواهیم پرداخت.
موارد مصرف ترازودون (Trazodone)
موارد مصرف تأیید شده (FDA approved)
ترازودون به طور عمده برای درمان افسردگی تجویز می‌شود. این دارو به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین عمل می‌کند که به تنظیم سطح سروتونین در مغز کمک می‌کند و می‌تواند باعث بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی شود.
ترازودون همچنین ممکن است در برخی موارد برای درمان اضطراب و بی‌خوابی تجویز شود، به خصوص در بیمارانی که این مشکلات همراه با افسردگی را تجربه می‌کنند. این دارو به ویژه برای افراد مسن که ممکن است به داروهای ضد افسردگی دیگر حساسیت داشته باشند، مفید است.
موارد مصرف غیررسمی (off-label)
ترازودون علاوه بر موارد مصرف تأیید شده، در برخی موارد به صورت غیررسمی برای درمان مشکلات دیگری نیز استفاده می‌شود. یکی از این کاربردها، استفاده از ترازودون برای درمان بی‌خوابی است، به خصوص در مواردی که بی‌خوابی به دلیل اضطراب یا افسردگی باشد.
اگرچه این استفاده به طور رسمی تأیید نشده است، اما بسیاری از روانپزشکان و پزشکان عمومی از ترازودون به عنوان یک گزینه درمانی برای بی‌خوابی استفاده می‌کنند.
همچنین، ترازودون ممکن است در مواردی به عنوان یک درمان کمکی در کنار داروهای دیگر برای مدیریت اختلالات اضطرابی یا اختلالات خلقی پیچیده‌تر استفاده شود. در برخی موارد، این دارو برای کاهش علائم اضطراب در بیماران مبتلا به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) نیز تجویز می‌شود.
لازم به ذکر است که هرگونه استفاده از ترازودون برای موارد غیررسمی باید تحت نظر یک روانپزشک یا پزشک متخصص انجام شود تا از ایمنی و اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.
مکانیسم عمل ترازودون (Trazodone)
ترازودون یک داروی ضد افسردگی است که به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین و آنتاگونیست گیرنده‌های سروتونین عمل می‌کند. این دارو به طور عمده با افزایش سطح سروتونین در مغز عمل می‌کند، که یک انتقال‌دهنده عصبی مهم در تنظیم خلق و خو و احساسات است.
ترازودون با مهار بازجذب سروتونین در نورون‌ها، باعث افزایش غلظت این انتقال‌دهنده عصبی در فضای سیناپسی می‌شود. این عمل منجر به تقویت سیگنال‌های سروتونرژیک و بهبود خلق و خو می‌گردد. علاوه بر این، ترازودون به عنوان یک آنتاگونیست گیرنده‌های 5-HT2A و 5-HT2C عمل می‌کند. این عملکرد دوگانه باعث می‌شود تا اثرات جانبی ناشی از تحریک بیش از حد این گیرنده‌ها کاهش یابد و اثرات ضد افسردگی و ضد اضطرابی دارو تقویت شود.
از نظر فارماکوکینتیک، ترازودون به خوبی از دستگاه گوارش جذب می‌شود و به پروتئین‌های پلاسما متصل می‌شود. متابولیسم این دارو عمدتاً در کبد صورت می‌گیرد و متابولیت‌های فعال آن نیز به بهبود اثرات درمانی کمک می‌کنند. نیمه‌عمر ترازودون حدود ۵ تا ۹ ساعت است، که این امر نیاز به مصرف منظم دارو را برای حفظ اثرات پایدار آن نشان می‌دهد.
ترازودون معمولاً پس از چند هفته مصرف منظم شروع به نشان دادن اثرات مثبت خود می‌کند. این دارو به دلیل اثرات آرام‌بخش خود، به خصوص در کاهش بی‌خوابی و اضطراب همراه با افسردگی، مفید است. با تنظیم سطح سروتونین و کاهش فعالیت گیرنده‌های خاص، ترازودون می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب کمک کند.
نحوه مصرف و دوزهای ترازودون (Trazodone)
دوزهای معمول
ترازودون معمولاً برای درمان افسردگی و گاهی بی‌خوابی و اضطراب تجویز می‌شود. دوز شروعی برای بزرگسالان معمولاً ۱۵۰ میلی‌گرم در روز است که می‌تواند به صورت تقسیم‌شده در دو یا سه نوبت مصرف شود. بسته به پاسخ بیمار و تحمل دارو، دوز ممکن است به تدریج افزایش یابد و به حداکثر ۴۰۰ میلی‌گرم در روز برسد. برای افراد مسن یا بیمارانی که به داروهای دیگر حساسیت دارند، ممکن است دوزهای پایین‌تری تجویز شود.
در کودکان و نوجوانان، استفاده از ترازودون باید تحت نظارت دقیق روانپزشک صورت گیرد و دوزها به دقت تنظیم شوند. در این گروه سنی، دوزهای پایین‌تر و تنظیم تدریجی توصیه می‌شود.
چگونگی مصرف دارو
ترازودون معمولاً به صورت قرص و با یا بدون غذا مصرف می‌شود. بهتر است دارو را با یک لیوان آب میل کنید. برای کاهش خطر عوارض گوارشی، توصیه می‌شود دارو را همراه با غذا مصرف کنید. اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه نزدیک به زمان دوز بعدی باشد. در این صورت، دوز فراموش‌شده را نادیده بگیرید و برنامه منظم خود را ادامه دهید. از دو برابر کردن دوز بعدی خودداری کنید.
برای جلوگیری از فراموشی دوزها، می‌توانید از یادآورهای روزانه استفاده کنید یا دارو را در یک زمان مشخص هر روز مصرف کنید.
مدت زمان مصرف
ترازودون ممکن است برای درمان کوتاه‌مدت یا بلندمدت تجویز شود. در موارد افسردگی، معمولاً نیاز به مصرف طولانی‌مدت برای دستیابی به بهبود کامل وجود دارد. قطع ناگهانی ترازودون می‌تواند منجر به عوارض جانبی ناخوشایند شود، بنابراین همیشه باید تحت نظر پزشک و به تدریج قطع شود.
احتیاط‌ها و توصیه‌ها در مصرف
- از مصرف الکل در طول درمان با ترازودون خودداری کنید، زیرا می‌تواند اثرات آرام‌بخش دارو را تشدید کند.
- اگر دارو باعث خواب‌آلودگی می‌شود، از رانندگی و کار با ماشین‌آلات سنگین خودداری کنید.
- به طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید تا پیشرفت درمان و هرگونه عوارض جانبی بررسی شود.
- دارو را در دمای اتاق و دور از دسترس کودکان نگهداری کنید. از مصرف داروهای تاریخ گذشته یا داروهایی که بسته‌بندی آن‌ها آسیب دیده است، خودداری کنید.
همیشه پیش از شروع، تغییر یا قطع مصرف ترازودون با یک روانپزشک مشورت کنید تا از ایمنی و اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.
عوارض جانبی ترازودون (Trazodone)
عوارض جانبی و خطرات
عوارض جانبی شایع
ترازودون معمولاً با برخی عوارض جانبی شایع همراه است که اغلب در اوایل دوره درمان ظاهر می‌شوند. این عوارض شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان، و سردرد می‌باشند. بر اساس مطالعات بالینی، حدود ۱۰٪ تا ۲۰٪ از بیماران ممکن است این عوارض را تجربه کنند. این عوارض معمولاً در هفته‌های اول مصرف ظاهر می‌شوند و اغلب به تدریج کاهش می‌یابند.
عوارض جانبی کمتر شایع
برخی از بیماران ممکن است با عوارض جانبی کمتر شایع مواجه شوند که شامل تغییرات خلقی، تاری دید، یا مشکلات گوارشی مانند تهوع و استفراغ است. این عوارض در کمتر از ۱٪ از بیماران گزارش شده است. اگر این علائم ادامه پیدا کند یا شدید شود، مهم است که با روانپزشک یا پزشک خود مشورت کنید.
عوارض جانبی خطرناک
ترازودون می‌تواند به ندرت باعث عوارض جانبی خطرناک شود. این عوارض شامل واکنش‌های آلرژیک شدید (مانند کهیر، تورم صورت یا زبان)، مشکلات تنفسی، یا ضربان قلب نامنظم می‌باشد. این عوارض در کمتر از ۰٫۱٪ از بیماران گزارش شده است. در صورت بروز این علائم، نیاز به مراقبت فوری پزشکی است.
خطرات مرتبط با مصرف طولانی‌مدت
مصرف طولانی‌مدت ترازودون ممکن است با خطراتی مانند وابستگی دارویی، آسیب به کبد، یا تغییرات عملکرد شناختی همراه باشد. اگرچه این خطرات نادر هستند، اما مهم است که بیماران تحت نظارت منظم روانپزشک یا پزشک خود باشند تا از بروز این مشکلات جلوگیری شود.
توصیه‌ها برای کاهش عوارض جانبی
برای کاهش عوارض جانبی، توصیه می‌شود ترازودون را همراه با غذا مصرف کنید تا مشکلات گوارشی کاهش یابد. همچنین، رعایت دوز تجویز شده توسط روانپزشک یا پزشک بسیار مهم است. در صورت بروز هرگونه نگرانی یا عوارض غیرمنتظره، بیماران باید به سرعت با حرفه‌ای‌های بهداشت و درمان خود مشورت کنند تا بهترین راهکارهای درمانی را دریافت کنند.
این اطلاعات به منظور ارائه آگاهی و کمک به مدیریت بهتر درمان با ترازودون ارائه شده است و نباید جایگزین مشاوره پزشکی حرفه‌ای شود.
موارد منع مصرف و احتیاط‌ها در رابطه با ترازودون (Trazodone)
موارد منع مصرف
- آلرژی به ترازودون یا مواد تشکیل‌دهنده آن: اگر فردی به ترازودون یا هر یک از مواد تشکیل‌دهنده آن حساسیت داشته باشد، نباید از این دارو استفاده کند.
- مشکلات شدید کبدی یا کلیوی: افرادی که مشکلات شدید کبدی یا کلیوی دارند، ممکن است قادر به پردازش صحیح این دارو نباشند و نباید آن را مصرف کنند.
- بیماری‌های خاص: افرادی که به بیماری‌هایی مانند گلوکوم زاویه بسته، میاستنی گراویس، یا آپنه خواب مبتلا هستند، باید از مصرف ترازودون خودداری کنند مگر اینکه تحت نظر دقیق پزشک باشند.
موارد احتیاط
- مصرف همزمان با الکل یا داروهای دیگر: مصرف ترازودون با الکل، سایر داروهای خواب‌آور یا داروهای ضداضطراب می‌تواند اثرات خواب‌آور و آرام‌بخش این دارو را تشدید کند و خطراتی مانند خواب‌آلودگی شدید یا کاهش هوشیاری را افزایش دهد.
- گروه‌های پرخطر: سالمندان، افرادی با سابقه سوءمصرف مواد، و افرادی که به افسردگی شدید یا بیماری‌های روانشناختی مزمن مبتلا هستند، باید با احتیاط و تحت نظارت دقیق روانپزشک از این دارو استفاده کنند.
بارداری و شیردهی
- دسته C: خطر احتمالی. مطالعات حیوانی اثرات جانبی روی جنین نشان داده‌اند و مطالعات کافی در انسان انجام نشده است. این دارو فقط زمانی تجویز می‌شود که منافع آن بیشتر از خطرات احتمالی باشد.
- بارداری: ترازودون باید در دوران بارداری با احتیاط مصرف شود. خطراتی برای جنین وجود دارد و مصرف آن باید تنها در صورتی انجام شود که منافع درمانی برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی باشد.
- شیردهی: ترازودون ممکن است به شیر مادر منتقل شود و می‌تواند بر نوزاد تأثیر بگذارد. مشاوره با روانپزشک قبل از مصرف در دوران شیردهی ضروری است.
مصرف بیش از حد
- علائم مصرف بیش از حد: خواب‌آلودگی شدید، تنفس آهسته، بیهوشی، یا خطر کما از جمله علائم مصرف بیش از حد ترازودون هستند.
- اقدامات اضطراری: در صورت مصرف بیش از حد، بلافاصله با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید یا به بیمارستان مراجعه کنید. مداخله پزشکی سریع می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
همیشه توصیه می‌شود که مصرف دارو تحت نظر و مشورت با روانپزشک انجام شود تا از ایمنی و اثربخشی درمان اطمینان حاصل شود.
سؤالات متداول
این دارو برای درمان چه شرایطی استفاده می‌شود؟
ترازودون به‌طور عمده برای درمان افسردگی تجویز می‌شود. این دارو همچنین ممکن است برای درمان اضطراب و بی‌خوابی، به‌ویژه در بیمارانی که این مشکلات را همراه با افسردگی تجربه می‌کنند، استفاده شود.
چگونه این دارو عمل می‌کند؟
ترازودون به عنوان یک مهارکننده بازجذب سروتونین عمل می‌کند که به افزایش سطح سروتونین در مغز کمک می‌کند. این افزایش می‌تواند به بهبود خلق و خو و کاهش علائم افسردگی منجر شود.
چه مدت طول می‌کشد تا اثرات دارو را احساس کنم؟
اثرات ترازودون ممکن است در عرض یک تا دو هفته پس از شروع مصرف قابل مشاهده باشد، اما برای دستیابی به اثرات کامل، ممکن است چهار تا شش هفته زمان نیاز باشد.
دوز معمول این دارو چقدر است و چگونه باید آن را مصرف کنم؟
دوز معمول ترازودون برای بزرگسالان معمولاً از ۱۵۰ میلی‌گرم در روز شروع می‌شود و ممکن است بر اساس نیازهای فردی و پاسخ به درمان تنظیم شود. این دارو باید طبق دستور پزشک و معمولاً قبل از خواب مصرف شود.
اگر یک دوز را فراموش کنم، چه باید بکنم؟
اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، اما اگر نزدیک به زمان دوز بعدی است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید. هرگز دوز دوگانه مصرف نکنید.
عوارض جانبی شایع این دارو چیست؟
عوارض جانبی شایع شامل خواب‌آلودگی، سرگیجه، خشکی دهان و سردرد است. این عوارض معمولاً خفیف هستند و با گذشت زمان کاهش می‌یابند.
آیا این دارو با سایر داروهایی که مصرف می‌کنم تداخل دارد؟
ترازودون می‌تواند با داروهای دیگر تداخل داشته باشد، به‌ویژه داروهای ضدافسردگی دیگر، داروهای خواب‌آور و الکل. مهم است که پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید.
آیا می‌توانم در حین مصرف این دارو الکل بنوشم؟
مصرف الکل با ترازودون توصیه نمی‌شود، زیرا می‌تواند اثرات آرام‌بخش دارو را تشدید کند و خطر خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری را افزایش دهد.
آیا این دارو می‌تواند باعث وابستگی یا اعتیاد شود؟
ترازودون به‌طور کلی به عنوان دارویی با خطر پایین وابستگی شناخته می‌شود، اما باید طبق دستور پزشک مصرف شود.
آیا مصرف این دارو در دوران بارداری یا شیردهی بی‌خطر است؟
مصرف ترازودون در دوران بارداری و شیردهی باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود، زیرا ممکن است خطراتی برای جنین یا نوزاد وجود داشته باشد.
آیا مصرف این دارو بر توانایی رانندگی یا کار با ماشین‌آلات تأثیر می‌گذارد؟
ترازودون می‌تواند باعث خواب‌آلودگی و کاهش هوشیاری شود، بنابراین تا زمانی که اثرات دارو را بر خود نمی‌دانید، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید.
چه مدت باید این دارو را مصرف کنم؟
مدت زمان مصرف ترازودون به شرایط فردی بستگی دارد و باید طبق نظر پزشک تعیین شود. قطع دارو بدون مشورت با پزشک توصیه نمی‌شود.
آیا می‌توانم مصرف این دارو را به طور ناگهانی قطع کنم؟
قطع ناگهانی ترازودون ممکن است باعث بروز علائم ترک شود. کاهش تدریجی دوز تحت نظر پزشک توصیه می‌شود.
اگر عوارض جانبی شدیدی تجربه کنم، چه باید بکنم؟
در صورت بروز عوارض جانبی شدید مانند واکنش‌های آلرژیک، بیهوشی یا تنفس آهسته، فوراً به پزشک مراجعه کنید یا با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
آیا این دارو با شرایط پزشکی دیگری که دارم تداخل دارد؟
ترازودون ممکن است با برخی شرایط پزشکی مانند مشکلات قلبی یا بیماری‌های کبدی تداخل داشته باشد. اطمینان حاصل کنید که پزشک شما از تمام شرایط پزشکی شما آگاه است.
آیا مصرف این دارو بر وزن من تأثیر می‌گذارد؟
برخی افراد ممکن است تغییراتی در وزن خود تجربه کنند، اما این تغییرات معمولاً جزئی هستند. در صورت نگرانی، با پزشک خود مشورت کنید.
آیا مصرف این دارو می‌تواند بر زندگی جنسی من تأثیر بگذارد؟
ترازودون ممکن است بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد. اگر این مسئله برای شما مشکل‌ساز است، با پزشک خود مشورت کنید.
آیا این دارو می‌تواند باعث تغییرات خلقی شود؟
ترازودون ممکن است باعث تغییرات خلقی شود. در صورت تجربه تغییرات شدید خلقی، با پزشک خود مشورت کنید.
آیا نیاز به انجام آزمایش‌های منظم در حین مصرف این دارو دارم؟
پزشک شما ممکن است در طول درمان با ترازودون برخی آزمایش‌ها را برای پایش سلامت شما توصیه کند.
آیا این دارو با مکمل‌های غذایی یا گیاهی تداخل دارد؟
برخی مکمل‌ها و گیاهان دارویی ممکن است با ترازودون تداخل داشته باشند. قبل از مصرف هر گونه مکمل، با پزشک خود مشورت کنید.
همیشه توصیه می‌شود که هر گونه سوال یا نگرانی درباره مصرف ترازودون را با روانپزشک یا پزشک خود در میان بگذارید تا راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
نتیجه‌گیری
در این مقاله، به بررسی ترازودون، کاربردها، مزایا، خطرات و راهنمایی‌های استفاده ایمن از این دارو پرداختیم. اگر شما یا یکی از عزیزانتان نیاز به مصرف این دارو دارید، توصیه می‌شود با یک روانپزشک مشورت کنید تا مشاوره‌ای شخصی و دقیق دریافت کنید. تصمیم‌گیری آگاهانه و مشاوره با متخصصان می‌تواند به بهبود سلامت روانی شما کمک کند و اطمینان حاصل کند که بهترین مراقبت ممکن را دریافت می‌کنید.
منابع
- Medscape. Drug Reference. Medscape.
- National Alliance on Mental Illness (NAMI). Mental Health Medications. NAMI.
- WebMD. Drugs and Medications A-Z. WebMD.
- Stahl, S. M. (2019). Stahl’s Essential Psychopharmacology: Neuroscientific Basis and Practical Applications (5th ed.). Cambridge University Press.
- Bezchlibnyk-Butler, K., & Jeffries, J. (2021). Clinical Handbook of Psychotropic Drugs (24th ed.). Hogrefe Publishing.
- Schatzberg, A. F., & Nemeroff, C. B. (2023). The American Psychiatric Association Publishing Textbook of Psychopharmacology (6th ed.). American Psychiatric Association Publishing.
