بسیاری از نوجوانان توانایی تخلیه مناسب احساس خشم را ندارند که ممکن است آنها را در مسیر نابودی قرار دهد. نوجوانان بنا به دلایل مختلف خشمگین میشوند و این احساسات را به شیوههای گوناگون بروز میدهند، اما همه آنها در یک چیز مشترک هستند: تجربه یک احساس دردناک و ندانستن چگونگی مدیریت آن. درک محرکهای خشم میتواند به والدین کمک کند تا به فرزندان خود در کنترل خشمشان کمک کنند.
خشم به عنوان یک واکنش طبیعی
خشم، هرچند که ممکن است به لحاظ جسمی و عاطفی آزاردهنده باشد، واکنشی مناسب به احساسات آسیبزا، ناامیدیها، یا فقدان قدرت است. خشم نوجوانان اغلب پوششدهنده احساسات دشواری مانند درد، ناامیدی یا غم است که آنها سعی میکنند از آن اجتناب کنند یا حتی از وجود آنها آگاهی ندارند. احساس خشم یک امر طبیعی و حتی ضروری است که به فرد کمک میکند تا از خود دفاع کند و مشکلات موجود را شناسایی کند.
برای کنترل خشم فرزندان، والدین باید ابتدا خشم را به عنوان یک احساس طبیعی بشناسند و به فرزند خود این اجازه را بدهند که احساس خود را هرچند که منفی باشد، بپذیرند. والدین میتوانند با آموزش مهارتهای صحیح بیان احساسات، به نوجوانان کمک کنند تا خشم خود را به روشهای مثبت و سازندهتری ابراز کنند.
والدین میتوانند نوجوانان را تشویق کنند تا ریشه اصلی خشمشان را جستجو کنند و روشهای سالمتری برای بیان و تخلیه این احساسات بیابند. برای مثال، یک نوجوان ممکن است به جای اعمال خشونت فیزیکی، یاد بگیرد چگونه با یک صحبت آرام و منطقی مشکلات خود را بیان کند.
مدیریت نادرست خشم
احساس خشم به خودی خود مشکل اصلی برای اکثر نوجوانان نیست؛ بلکه نحوهٔ بیان این احساس است که چالشآفرین میشود. مانند کودکی که در هنگام ناراحتی قشقرق به پا می کند، یک نوجوان هم ممکن است برای تخلیه خشم خود به دیگران یا اشیاء اطراف خود آسیب بزند. خشم نوجوانان میتواند به حملات قشقرق کودکان نوپا شباهت داشته باشد. همانگونه که کودکان نوپا وقتی ناراحت میشوند به سمت گریه و جیغ زدن متمایل میشوند، نوجوانان نیز ممکن است با رفتارهای فیزیکی یا لفظی واکنش نشان دهند.
کنترل خشم فرزندان نیاز به درک این واکنشهای طبیعی و کمک به آنها برای یادگیری روشهای سازندهتر دارد. والدین باید به نوجوانان خود آموزش دهند که احساسات خود را به طور سالم و بدون آسیب رساندن به خود یا دیگران ابراز کنند.
بنابراین این، نحوه مدیریت خشم است که اغلب مشکلساز میشود، نه خود احساس خشم. نوجوانی که راهکارهای مناسبی برای مواجهه با خشم خود ندارد، ممکن است به روشهای مخربی مانند پرخاشگری، تخریب اموال یا حتی خودآزاری و دگرآزاری روی آورد.
شناخت محرکهای خشم
یکی از مهارتهای مهم در کنترل خشم فرزندان، شناخت محرکهایی است که باعث خشم میشوند. وقتی نوجوان بتواند ارتباطی بین وقایع و احساسات خود بیابد، میتواند بهتر خود را کنترل کند.
والدین میتوانند با کمک به فرزندان خود در نوشتن وقایع روزانه یا مشارکت در گفتوگوهای خانوادگی، این مهارت را تقویت کنند. این گونه، فرزندان میتوانند به مرور زمان از تکرار موقعیتهای تنشزا جلوگیری کنند.
گفتگو با نوجوانان دربارهٔ احساساتشان میتواند به شناسایی و پذیرش خشم کمک کند. والدین میتوانند از طریق پرسشهای باز و گوش دادن فعال به فرزندان خود کمک کنند تا بهتر درک کنند که چه عاملی باعث خشم آنها شده و چگونه میتوانند به روشهای غیرمخرب آن را بیان کنند.
والدین میتوانند با شناخت و درک بهتر احساسات پشت خشم، به فرزندان خود کمک کنند تا بتوانند این احساسات را به طور سالمتری بیان کنند. این کار نیاز به صبر و تمرین دارد، اما با رویکرد درست، والدین میتوانند تغییرات مثبت و مهمی را در رشد فرزند خود مشاهده کنند.
آموزش روش های سالم تر تخلیه خشم
با استفاده از این تکنیکها، والدین میتوانند به نوجوانان کمک کنند تا به روشهای سالمتری احساسات خود را بیان کنند و در نتیجه کنترل بهتری بر خشم خود داشته باشند. این کار نیاز به زمان و تلاش دارد، اما میتواند تاثیرات مثبتی بر سلامت روانی و جسمی نوجوانان داشته باشد.
شرکت در فعالیتهای فیزیکی
یکی از موثرترین راهها برای کنترل خشم فرزندان، شرکت در فعالیتهای فیزیکی است. ورزش و تمرینات فیزیکی مانند دویدن، شنا یا فوتبال نه تنها برای سلامت جسمانی مفید هستند بلکه راهی مناسب برای تخلیه انرژیهای منفی و کاهش استرس محسوب میشوند. برای مثال، شرکت در کلاسهای ورزش گروهی یا انجام تمرینات فردی میتواند نوجوانان را به سمت بیان غیرمخرب خشم سوق دهد.
استفاده از کیسه بوکس
داشتن ابزاری فیزیکی برای ضربه زدن مانند کیسه بوکس میتواند به نوجوانان کمک کند تا خشم خود را به روشهای ایمن تخلیه کنند. همانطور که ضربه زدن به یک بالشت میتواند باعث تخلیه خشم شود، ضربه زدن به کیسه بوکس نیز میتواند تمرینی فیزیکی و تخلیه احساسی موثری باشد. کنترل خشم فرزندان با این روش به آنها اجازه میدهد تا بدون آسیب رساندن به خود یا دیگران به تخلیه احساسات منفی خود بپردازند.
استفاده از زمانهای تنهایی یا زمانی با خود
زمانهای تنهایی به نوجوانان کمک میکند تا به آرامش برسند و بدون تأثیر منفی بر دیگران یا خود، احساساتشان را ابراز کنند. مثلاً میتوانند مدتی در اتاق خود بمانند و با موسیقی گوش دادن، نوشتن یا حتی گریه کردن، خشم خود را تخلیه کنند. مدیریت زمانهای تنهایی میتواند به نوجوانان کمک کند تا بدون ایجاد تنش بیشتر، کنترل خشم خود را فرا بگیرند.
استفاده از موسیقی
موسیقی یکی دیگر از ابزارهای قدرتمند برای کنترل خشم فرزندان است. نوجوانان میتوانند با گوش دادن به موسیقی، خواندن آهنگها یا حتی نواختن یک ساز، احساسات خود را بیان کنند. برای مثال، گوش دادن به آهنگهای پراسترس و همخوانی با آنها میتواند به تخلیه هیجانات منفی کمک کند. موسیقی میتواند نوجوانان را به سمت بیان سالمتر خشم هدایت کند.
بیان خلاقانه احساسات خشم
فعالیتهای خلاقانه مانند نقاشی، نوشتن داستان یا شعر و حتی بازیهای نقشآفرینی میتوانند به نوجوانان کمک کنند تا احساسات خود را به روشهای غیرمخرب بیان کنند. برای مثال، نقاشی کردن یا نوشتن در یک دفترچه خاطرات میتواند به نوجوانان اجازه دهد تا بدون نیاز به برخوردهای فیزیکی، احساسات خود را بیان کنند. این روشها به طور موثری به کنترل خشم فرزندان کمک میکنند و فضایی برای بیان سالم این احساسات فراهم میکنند.
با استفاده از این استراتژیها، والدین میتوانند به فرزند خود کمک کنند تا خشم خود را به روشی ایمن و سازنده بیان کند. این مهارتها نیاز به تمرین و تکرار دارند، اما میتوانند تاثیرات مثبتی بر سلامت روحی و جسمی نوجوانان داشته باشند.
مدلسازی رفتار مناسب
کنترل خشم فرزندان مستلزم این است که والدین به آنها مهارتهای مناسبی برای مدیریت خشم و بیان سالم آن آموزش دهند. والدین میتوانند از طریق مدلسازی، رفتار مناسب و گفتگوهای موثر این آموزشها را ارائه دهند.
والدین باید به عنوان یک الگوی رفتاری مناسب، نشان دهند که چگونه با خشم خود برخورد میکنند. زمانی که فرزند شما میبیند که شما با حفظ آرامش و تفکر منطقی مسائل را حل میکنید، او نیز به مرور این رفتارها را یاد میگیرد.
روشهای درمانی بیانی
در مواقعی که کنترل خشم فرزندان از دست خارج میشود و راهکارهای معمول کارساز نیستند، ممکن است نیاز به کمک حرفهای باشد. یکی از روشهای موثر، استفاده از درمانهای بیانی است. این نوع درمانها به نوجوانان کمک میکند تا از طریق هنر، موسیقی یا نوشتن احساسات خود را بیان کنند.
گروههای مدیریت خشم
یکی دیگر از روشهای موثر برای کنترل خشم فرزندان، شرکت در گروههای مدیریت خشم است. در این گروهها، نوجوانان با دیگر افراد همسن خود که با مشکلات مشابه مواجه هستند، آشنا میشوند و میتوانند از تجارب و راهکارهای دیگران یاد بگیرند. حضور در این گروهها به نوجوانان کمک میکند تا احساس کنند تنها نیستند و تکنیکهای عملی برای مدیریت خشم خود بیاموزند. به عنوان مثال، تمرینهای مشابه نقشآفرینی در گروهها میتواند به تقویت مهارتهای ارتباطی و حل مسأله کمک کند.
روان درمانی فردی
درمان فردی یکی از روشهای موثر برای کنترل خشم فرزندان است. در این نوع درمان، نوجوان با یک درمانگر متخصص ملاقات میکند و در جلسات خصوصی به بررسی عمیقتری از احساسات و تجربیات خود میپردازد. درمانگر میتواند به نوجوان کمک کند تا محرکهای خشم خود را شناسایی کند و راهکارهای مناسب برای مدیریت این احساسات را بیاموزد. برای مثال، یک نوجوان ممکن است در جلسهی درمان با تمرین تکنیکهای تنفس عمیق، مهارتهایی را بدست آورد که به کاهش عصبانیت کمک میکند.
ارتباط با اختلالات روانشناختی
در برخی موارد، خشم کنترلنشده میتواند نشانهای از اختلالات روانشناختی باشد. اختلالاتی مانند افسردگی، اضطراب، یا اختلال نقص توجه و بیشفعالی (ADHD) میتوانند به خشم شدید و عدم توانایی در مدیریت احساسات و هیحانات منجر شوند. در این شرایط، مراجعه به یک روانشناس یا روانپزشک میتواند ضروری باشد. درمان این اختلالات میتواند به نوجوانان کمک کند تا نه تنها خشم خود را بهتر مدیریت کنند، بلکه به بهبود کلی سلامت روانی خود نیز دست یابند.
منابع
- Lochman, J. E., Powell, N. P., Boxmeyer, C. L., & Jimenez-Camargo, L. (2011). Cognitive-behavioral therapy for externalizing disorders in children and adolescents. Child and adolescent psychiatric clinics of North America, 20(2), 305–318.
- Jensen P. S. (2008). The role of psychosocial therapies in managing aggression in children and adolescents. The Journal of clinical psychiatry, 69 Suppl 4, 37–42.
- Sukhodolsky, D. G., Smith, S. D., McCauley, S. A., Ibrahim, K., & Piasecka, J. B. (2016). Behavioral Interventions for Anger, Irritability, and Aggression in Children and Adolescents. Journal of child and adolescent psychopharmacology, 26(1), 58–64.
- Leibenluft, E., Allen, L. E., Althoff, R. R., Brotman, M. A., Burke, J. D., Carlson, G. A., Dickstein, D. P., Dougherty, L. R., Evans, S. C., Kircanski, K., Klein, D. N., Malone, E. P., Mazefsky, C. A., Nigg, J., Perlman, S. B., Pine, D. S., Roy, A. K., Salum, G. A., Shakeshaft, A., Silver, J., … Stringaris, A. (2024). Irritability in Youths: A Critical Integrative Review. The American journal of psychiatry, 181(4), 275–290.