درک سوگ مبهم

علائم و تأثیرات سوگ مبهم

سوگ مبهم می‌تواند تأثیرات عمیق و گسترده‌ای بر زندگی افراد داشته باشد. این تأثیرات می‌توانند در حوزه‌های مختلف زندگی فرد نمایان شوند:

مسدود شدن فرآیندهای شناختی

یکی از مهم‌ترین تأثیرات سوگ مبهم، اختلال در فرآیندهای شناختی است. افراد ممکن است با مشکلات زیر روبرو شوند:

• ناتوانی در تمرکز: افراد ممکن است در تمرکز بر کارها و وظایف روزمره مشکل داشته باشند. به عنوان مثال، یک دانشجو که برادرش در جنگ مفقود شده، ممکن است نتواند بر درس‌هایش تمرکز کند.
• تصمیم‌گیری دشوار: حتی تصمیم‌گیری‌های ساده روزمره می‌تواند برای افراد دچار سوگ مبهم دشوار شود. برای مثال، انتخاب لباس یا غذا می‌تواند به یک چالش بزرگ تبدیل شود.
• فراموشی: افراد ممکن است دچار فراموشی‌های مکرر شوند و حتی اطلاعات مهم را از یاد ببرند. این می‌تواند در کار یا زندگی شخصی مشکلاتی ایجاد کند.

مشکلات در کنار آمدن

سوگ مبهم می‌تواند توانایی فرد برای مقابله با چالش‌های زندگی را کاهش دهد. این مشکلات می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• اختلال در زندگی روزمره: افراد ممکن است در انجام وظایف روزمره مانند رفتن به سر کار، مراقبت از خود یا مدیریت امور خانه دچار مشکل شوند.
• رفتارهای ناسالم: برخی افراد ممکن است به رفتارهای ناسالم مانند مصرف بیش از حد الکل، مواد مخدر یا پرخوری روی آورند تا از احساسات دردناک خود فرار کنند.
• افزایش اضطراب و تنش: سوگ مبهم می‌تواند منجر به افزایش سطح اضطراب و تنش در زندگی روزمره شود. این می‌تواند بر روابط فرد با دیگران و عملکرد او در محیط کار تأثیر منفی بگذارد.

غمگینی مداوم

سوگ مبهم اغلب با احساس غم و اندوه مداوم همراه است. این غمگینی می‌تواند تأثیرات زیر را داشته باشد:

• احساس ناامیدی: افراد ممکن است احساس کنند که هیچ راه حلی برای وضعیت فعلی وجود ندارد و در نتیجه دچار ناامیدی شوند.
• کاهش انرژی و انگیزه: سوگ مبهم می‌تواند انرژی و انگیزه فرد را برای انجام فعالیت‌های روزمره کاهش دهد. این می‌تواند منجر به انزوا و گوشه‌گیری شود.
• اختلالات خواب: مشکلات خواب مانند بی‌خوابی یا خواب زیاد می‌تواند از علائم سوگ مبهم باشد. این مشکلات می‌توانند بر سلامت جسمی و روانی فرد تأثیر منفی بگذارند.

سوگ مبهم و سوگ انتظاری

تعریف و همپوشانی

سوگ انتظاری زمانی رخ می‌دهد که فرد قبل از وقوع فقدان واقعی، احساس سوگ می‌کند. این نوع سوگ معمولاً در مواردی دیده می‌شود که افراد انتظار دارند از دست دادن عزیزان به دلیل بیماری‌های مرگبار یا حادثه‌های غیرقابل اجتناب رخ دهد.

سوگ مبهم و سوگ انتظاری می‌توانند در برخی موارد همپوشانی داشته باشند. به عنوان مثال، خانواده‌ای که یکی از اعضایش به بیماری آلزایمر مبتلا شده است، ممکن است هم سوگ مبهم (به دلیل از دست دادن ارتباط عاطفی با فرد) و هم سوگ انتظاری (به دلیل پیش‌بینی مرگ نهایی) را تجربه کند.

یافته‌های تحقیقاتی

تحقیقات نشان داده‌اند که سوگ مبهم و سوگ انتظاری می‌توانند اثرات عمیقی بر روی فرد داشته باشند. یکی از مطالعات انجام‌شده در مورد خانواده‌های افراد مفقود شده، نتایج جالبی را نشان داد:

• وضعیت عدم قطعیت طولانی‌مدت: این مطالعه نشان داد که وضعیت طولانی‌مدت عدم قطعیت می‌تواند منجر به هر دو نوع سوگ مبهم و سوگ انتظاری شود. خانواده‌های افراد مفقود شده، با حالتی از عدم قطعیت و انتظار بی‌پایان مواجه شدند که باعث افزایش احساسات سوگ و اندوه در آن‌ها شد.
• کاهش حس فقدان قریب‌الوقوع: زمانی که شرکت‌کنندگان در تحقیق بالاخره خبری درباره عزیزان مفقودشان دریافت کردند، حس فقدان قریب‌الوقوع کاهش یافت، اما در عین حال سوگ طولانی‌مدت و عمیق جایگزین آن شد. این نشان می‌دهد که حتی پس از دریافت اخبار، اثرات سوگ مبهم همچنان باقی می‌ماند.
• ترکیب دو نوع سوگ: تحقیق همچنین نشان داد که ترکیب دو نوع سوگ می‌تواند وضعیت عاطفی پیچیده‌تری ایجاد کند که مدیریت آن بسیار دشوار است. افراد ممکن است همزمان احساسات مرتبط با سوگ انتظاری و سوگ مبهم را تجربه کنند که باعث افزایش پیچیدگی وضعیت می‌شود.

استراتژی‌های مقابله با سوگ مبهم

جستجوی معنا از طریق خلاقیت

یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مواجهه با سوگ مبهم، جستجوی معنا از طریق فعالیت‌های خلاقانه است. هنر امکان می‌دهد احساسات عمیق خود را بیان کرده و ارتباطی عاطفی با گذشته و آینده‌مان برقرار کنیم. برخی راهکارها عبارتند از:

• نقاشی کردن: خلق آثاری که احساسات و خاطرات شخصی را نمایان می‌سازند. مثلاً، کشیدن پرتره‌ای از فرد مفقود شده می‌تواند راهی برای بیان احساسات و حفظ خاطرات باشد.
• نوشتن شعر و داستان: بیان احساسات و تجربیات به‌صورت نوشتاری می‌تواند به پردازش احساسات کمک کند. نوشتن نامه‌ای به فرد از دست‌رفته یا نوشتن خاطرات مشترک می‌تواند مفید باشد.
• موسیقی: گوش دادن به موسیقی‌های الهام‌بخش یا خلق آهنگ‌هایی که احساسات شما را بازتاب می‌دهند، می‌تواند راهی برای بیان احساسات باشد.
• کاشت گل و گیاه: فعالیت‌های باغبانی به شما امکان می‌دهند با طبیعت ارتباط برقرار کنید و احساسی از رشد و تجدید پیدا کنید. ایجاد یک باغچه یادبود می‌تواند راهی برای حفظ خاطرات و ایجاد حس امید باشد.
• پذیرفتن حیوان خانگی: حیوانات خانگی می‌توانند منبع بزرگی از آرامش و محبت باشند. مراقبت از یک حیوان خانگی به شما حس مسئولیت و عشق می‌دهد.
• ایجاد اشیاء یادگاری: خلق اشیائی مانند جواهرات، تابلوها یا آثار هنری که یادآور فرد از دست رفته باشند، می‌تواند راهی برای حفظ ارتباط عاطفی باشد.
• پیدا کردن علاقه‌مندی‌های جدید: استفاده از زمان خود برای کشف علاقه‌مندی‌های جدید یا دنبال کردن یک فعالیت تازه می‌تواند به شما کمک کند دوباره انرژی و شادی را در زندگی خود تجربه کنید. برای مثال، یادگیری یک زبان جدید یا ثبت‌نام در کلاس‌های هنری.
• یادبود و مراسم خاص: برگزاری مراسم یادبود یا مناسبت‌هایی به یاد فرد از دست رفته می‌تواند به حفظ خاطرات و ایجاد حس پیوند کمک کند. این می‌تواند به شکل یک جشن کوچک خانوادگی یا یک اقدام خیریه باشد.

پذیرفتن ابهام

پذیرفتن این که ابهام بخشی از زندگی است، گامی مهم در مدیریت سوگ مبهم است. این پذیرفتن می‌تواند به کاهش استرس و احساس گناه کمک کند. برخی روش‌ها برای پذیرفتن ابهام عبارتند از:

• ذهن‌آگاهی و مدیتیشن: تکنیک‌های ذهن‌آگاهی و مدیتیشن می‌توانند به شما کمک کنند آرامش خود را حفظ کنید و با احساسات خود کنار بیایید. تمرین روزانه مدیتیشن می‌تواند استرس را کاهش دهد.
• مشاوره با درمانگر: صحبت کردن با یک متخصص سلامت روان می‌تواند به شما در درک بهتر احساسات و مقابله با ابهام کمک کند. درمانگر می‌تواند ابزارهایی برای مدیریت سوگ ارائه دهد.
• رها کردن نیاز به کنترل: یادگیری این که همه چیز در زندگی تحت کنترل نیست، می‌تواند به شما کمک کند با شرایط غیرقابل پیش‌بینی کنار بیایید. پذیرش واقعیت‌ها بخش مهمی از روند بهبود است.

تغییر رابطه با فقدان

بازتعریف رابطه با فقدان و تنظیم مجدد نقش‌ها می‌تواند به کاهش احساس سوگ مبهم کمک کند. برخی روش‌ها برای تغییر رابطه با فقدان عبارتند از:

• بازتعریف نقش‌ها: گاهی لازم است نقش‌های خود و دیگران را دوباره تعریف کنید. برای مثال، در صورتی که یکی از اعضای خانواده از دست رفته باشد، دیگر اعضای خانواده ممکن است نقش‌های حمایتی بیشتری بر عهده بگیرند.
• پذیرش تغییرات: قبول این که زندگی دائماً در حال تغییر است و هر مرحله نیازمند تنظیمات جدیدی است، می‌تواند به شما کمک کند با شرایط جدید سازگار شوید.
• تقویت روابط جدید: ایجاد و تقویت روابط جدید می‌تواند به کاهش حس تنهایی کمک کند. پیوستن به گروه‌های حمایتی یا ایجاد دوستی‌های جدید می‌تواند از این لحاظ مفید باشد.

پیگیری امید

امید یکی از عناصر کلیدی در مقابله با سوگ مبهم است. امید به شما انگیزه می‌دهد که به جلو حرکت کنید و به آینده نگاه کنید. برخی راه‌ها برای تقویت امید عبارتند از:

• ایجاد برنامه‌های جدید: برنامه‌ریزی برای آینده و تعیین اهداف جدید، حس هدفمندی و جهت‌دهی به زندگی شما می‌دهد. این می‌تواند شامل برنامه‌ریزی برای سفر، یادگیری مهارت جدید یا شروع یک پروژه تازه باشد.
• کمک به دیگران: کمک به دیگران می‌تواند حس ارزشمندی و پیوستگی اجتماعی را در شما تقویت کند. این می‌تواند شامل داوطلب شدن در یک سازمان خیریه یا حمایت از افرادی باشد که تجربه‌های مشابهی دارند.
• اختصاص زمان برای یادآوری: تعیین زمانی خاص در روز برای یادآوری عزیز از دست رفته، می‌تواند به شما کمک کند که بقیه روز را بدون احساس سنگینی سپری کنید.

نتیجه‌گیری

هر فرد مسیری منحصر به فرد را در تجربه سوگ طی می‌کند. تجربه سوگ مبهم ممکن است برای هر شخص متفاوت باشد و پاسخ‌های عاطفی و روانی آن‌ها به عوامل مختلفی همچون فرهنگ، تربیت، شخصیت و شرایط زندگی بستگی داشته باشد. مهم است که افراد روش‌هایی را پیدا کنند که برای آن‌ها مناسب باشد و به آن‌ها کمک کند تا با احساسات خود کنار بیایند.

در نهایت، امید و پذیرش دو عنصر اساسی برای مقابله با سوگ مبهم هستند. یافتن معنا در زندگی، تمرکز بر حال و پذیرش تغییرات می‌تواند به افراد کمک کند تا این چالش را پشت سر بگذارند. همچنین، کمک گرفتن از متخصصان، شرکت در گروه‌های حمایتی و ارتباط با افرادی که تجربیات مشابهی داشته‌اند، می‌تواند راهگشا باشد.

به خاطر داشته باشید که سوگ یک فرآیند است و نیازمند زمان و صبر است. با مراقبت از خود، بهره‌گیری از منابع حمایتی و ادامه مسیر، افراد می‌توانند از این تجربه دشوار عبور کنند و به سوی زندگی‌ای پرمعنا حرکت کنند.

منابع

1. T. Hollander (2016). Ambiguous Loss and Complicated Grief: Understanding the Connection in Parents of Missing Persons. Journal of Family Theory and Review.
2. T. Fuchs (2018). Presence in absence. The ambiguous phenomenology of grief. Phenomenology and the Cognitive Sciences.
3. Hannah Comtesse, Franziska Lechner-Meichsner, Rita Rosner, Ulrich Schnyder (2021). Prolonged grief in refugees living in Germany due to ambiguous loss. Anxiety, Stress, & Coping.
4. Maja Sawicka (2017). Searching for a Narrative of Loss. Interaction in Online Bereavement Communities. Symbolic Interaction.
5. Yael Zaksh, Einat Yehene, Maya Elyashiv, A. Alon (2018). Partially dead, partially separated: establishing the psychological mechanisms of boundary ambiguity. Clinical Rehabilitation.

​:contentReference[oaicite:0]{index=0}​