مقدمه
این مطالعه بررسی می‌کند که چگونه باور ما به توانایی‌مان در تأثیرگذاری بر محیط اطراف، که به عنوان کنترل ادراک‌شده شناخته می‌شود، شکل می‌گیرد و چگونه بر تصمیم‌گیری‌های ما تأثیر می‌گذارد. به طور خاص، به دو بخش از کنترل ادراک‌شده توجه می‌کند: خودکارآمدی (اعتماد به نفس در انجام یک وظیفه) و کارآمدی پاسخ (اعتماد به اینکه وظیفه به نتیجه مطلوب منجر خواهد شد). محققان می‌خواستند بفهمند که این باورها چگونه در مغز نمایان می‌شوند و چگونه با هم ترکیب می‌شوند تا تصمیم‌گیری را هدایت کنند. به عنوان مثال، هنگامی که محل واکسیناسیون COVID-19 انتخاب می‌شود، افراد توانایی خود در رزرو وقت (خودکارآمدی) و اینکه آیا واکسن آنها را محافظت خواهد کرد (کارآمدی پاسخ) را در نظر می‌گیرند.
روش اجرا
شرکت‌کنندگان در این مطالعه در حالی که تحت اسکن مغزی بودند، بازی‌هایی انجام دادند تا ببینند چگونه خودکارآمدی و کارآمدی پاسخ بر تصمیم‌گیری‌های آنها تأثیر می‌گذارد. بازی‌ها شامل هدف‌گیری (خودکارآمدی) و کسب پاداش بر اساس کارت‌های کشیده‌شده (کارآمدی پاسخ) بودند. آنها باید اعتماد به موفقیت خود را ارزیابی کرده، تصمیم می‌گرفتند که بازی کنند یا نه و بین گزینه‌های مختلف بازی انتخاب می‌کردند.
مطالعه از طراحی ۳x۳ استفاده کرد، یعنی سطوح مختلفی از خودکارآمدی و کارآمدی پاسخ آزمایش شدند. یکی از محدودیت‌های مطالعه این است که ممکن است همه پیچیدگی‌های کنترل ادراک‌شده در موقعیت‌های واقعی را به تصویر نکشد، زیرا تنظیمات آزمایشی بسیار خاص است.
نتایج و بحث
مطالعه نشان داد که هم خودکارآمدی و هم کارآمدی پاسخ برای تصمیم‌گیری مهم هستند و افراد این باورها را هنگام انتخاب ادغام می‌کنند. نواحی مغزی که در پردازش این باورها دخیل هستند شامل vmPFC، OFC و استریاتوم می‌باشند. این نواحی با ارزیابی پاداش‌ها و تصمیم‌گیری مرتبط هستند. dlPFC کمک کرد تا تعیین کند کدام باور در موقعیت‌های مختلف مهم‌تر است، در حالی که dACC دو باور را متعادل کرد، با توجه به تفاوت‌های فردی در انگیزه.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که درک و تقویت کنترل ادراک‌شده می‌تواند تصمیم‌گیری را بهبود بخشد و ممکن است برای حل مسائل بهداشت روانی مانند اضطراب و افسردگی کاربرد داشته باشد. به عنوان مثال، افزایش خودکارآمدی و کارآمدی پاسخ می‌تواند به افراد کمک کند احساس کنترل بیشتری داشته باشند و در شرایط استرس‌زا انتخاب‌های بهتری انجام دهند.
منبع
- Yang, Y.-Y., & Delgado, M. R. (2025). The integration of self-efficacy and response-efficacy in decision making., Scientific Reports 15(1).
