آیا دیابت مادران خطر اختلال نقص توجه بیش‌فعالی (ADHD) کودکان را افزایش می‌دهد؟

مقدمه

تحقیقات قبلی نشان داده‌اند که مادرانی که دیابت دارند ممکن است فرزندانی با خطر بالاتر ابتلا به بیش‌فعالی (ADHD) داشته باشند. اما این مطالعات همیشه عوامل ژنتیکی و محیطی را در نظر نگرفته‌اند. این مطالعه به بررسی بیش از 3.6 میلیون زوج مادر و کودک از کشورهای مختلف پرداخته است. نتایج نشان می‌دهد که کودکان مادرانی که در دوران بارداری هر نوع دیابتی داشتند، خطر بالاتری برای ابتلا به ADHD دارند، اما عوامل خانوادگی نیز ممکن است نقش داشته باشند.

در سراسر جهان، 16٪ از زنان باردار سطح قند خون بالایی دارند که بخشی از آن به علت چاقی و سن بالاتر است. مطالعات حیوانی نشان داده‌اند که قند خون بالا در دوران بارداری می‌تواند به رشد مغزی آسیب برساند. ADHD یک اختلال شایع در کودکان است که بین 2٪ تا 7٪ از کودکان جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تحت تأثیر عوامل ژنتیکی و محیطی است. مطالعات قبلی که دیابت مادر را با ADHD مرتبط می‌دانستند، محدودیت‌هایی مانند تکیه بر گزارش‌های خود مادران و نادیده گرفتن عوامل خانوادگی داشتند.

روش اجرا

این مطالعه شامل کودکانی بود که بین سال‌های 2001 تا 2014 متولد شده‌اند و تا سال 2020 دنبال شده‌اند. در این مطالعه به مادرانی که دیابت بارداری (GDM) و دیابت پیش از بارداری (PGDM) داشتند، پرداخته شد. موارد ADHD با استفاده از سوابق پزشکی شناسایی شدند. مطالعه بر روی 3,619,717 زوج مادر و کودک انجام شد که بین 8٪ تا 13.7٪ کودکان از مادران دیابتی متولد شده بودند.

این مطالعه از داده‌های منابع اداری استفاده کرده است که ممکن است در تشخیص و کدگذاری ناهماهنگی‌هایی داشته باشند. با وجود استفاده از سوابق با کیفیت بالا، ممکن است خطاها یا اطلاعات ناقص وجود داشته باشد. اشتباه در برچسب‌گذاری موارد ADHD ممکن است اثر مشاهده شده را کاهش داده باشد. یک تحلیل حساسیت نتایج مطالعه را تأیید کرد.

نتیجه و بحث

کودکان مادرانی که در دوران بارداری دیابت داشتند، خطر بیشتری برای ابتلا به ADHD داشتند. این خطر برای هر دو نوع GDM و PGDM بالاتر بود. اما وقتی کودکان هم‌خانواده مقایسه شدند، تفاوت معناداری در خطر ADHD مشاهده نشد، که نشان می‌دهد عوامل خانوادگی ممکن است بر نتایج تأثیر بگذارند.

مطالعه نشان داد که ارتباط کوچکی تا متوسط بین دیابت مادر و ADHD وجود دارد که احتمالاً تحت تأثیر عوامل خانوادگی است. در مقایسه با مطالعات قبلی، این مطالعه نشان داد که خطر ADHD پس از در نظر گرفتن این عوامل کمتر است. ارتباط بین GDM و ADHD ممکن است به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی و خانوادگی مشترک باشد و نه یک علت مستقیم. همچنین مطالعه نشان داد که خطر ADHD در کودکانی که مادرانشان GDM داشته‌اند، چه درمان شده باشند و چه نه، مشابه است که نقش کنترل قند خون در دوران بارداری را مورد پرسش قرار می‌دهد.

مطالعه نشان می‌دهد که ارتباط کوچکی تا متوسط بین دیابت مادر و ADHD وجود دارد که احتمالاً تحت تأثیر عوامل خانوادگی است. تحقیقات آینده باید به تأثیرات ژنتیکی و نحوه تأثیر کنترل قند خون در دوران بارداری بر رشد مغزی بپردازند.

منبع

1. Chan, A.Y.L., Gao, L., Hsieh, M.HC. et al. Maternal diabetes and risk of attention-deficit/hyperactivity disorder in offspring in a multinational cohort of 3.6 million mother–child pairs. Nat Med 30, 1416–1423 (2024).