پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation)

پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation) فرآیندی است که در آن ما یاد می‌گیریم تجربیات هیجانی افراد دیگر را درک کنیم و بپذیریم. این مهارت به ما کمک می‌کند تا روابط قوی‌تری ایجاد کنیم، همدلی خود را افزایش دهیم و به دیگران کمک کنیم تا احساس ارزشمندی و درک شدن داشته باشند. در این مقاله، ما به بررسی عمیق این موضوع می‌پردازیم و راهکارهایی عملی برای بهبود این مهارت ارائه می‌دهیم.

پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation) به معنای شناسایی، درک و تأیید تجربیات هیجانی افراد دیگر است. این فرآیند شامل گوش دادن فعال، همدلی و اعتباربخشی به احساسات دیگران است، بدون اینکه آنها را قضاوت کنیم یا نادیده بگیریم.

عدم پذیرش هیجانات زمانی رخ می‌دهد که ما احساسات دیگران را نادیده می‌گیریم، رد می‌کنیم یا آنها را مورد قضاوت قرار می‌دهیم. برای مثال، جملاتی مانند “چرا اینقدر حساس هستی؟” یا “این اصلاً مهم نیست” نشان‌دهنده عدم پذیرش هیجانات هستند. این رفتارها می‌توانند تأثیرات منفی بر روابط و سلامت روانی افراد داشته باشند.

اهمیت پذیرش هیجانات و احساسات دیگران

 تصدیق و پذیرش هیجانات

وقتی ما هیجانات دیگران را تصدیق و پذیرش می‌کنیم، به آنها کمک می‌کنیم تا احساس کنند که دیده و درک شده‌اند. این امر می‌تواند به افراد کمک کند تا راحت‌تر احساسات خود را بیان کنند و با آنها کنار بیایند.

برای مثال، فرض کنید دوست شما از شکست در یک مصاحبه شغلی ناراحت است. به جای اینکه بگویید “نگران نباش، فرصت‌های بهتری پیش می‌آید”، می‌توانید بگویید: “می‌فهمم که چقدر ناامید شده‌ای. این تجربه باید خیلی سخت بوده باشد.” این پاسخ نشان می‌دهد که شما احساسات او را درک می‌کنید و تأیید می‌کنید.

تاثیر بر حس هویت و ارزش شخصی

پذیرش هیجانات دیگران می‌تواند تأثیر مثبتی بر حس هویت و ارزش شخصی آنها داشته باشد. وقتی افراد احساس می‌کنند که هیجاناتشان پذیرفته می‌شود، اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند و احساس ارزشمندی بیشتری می‌کنند.

به عنوان مثال، اگر کودکی در مدرسه احساس اضطراب می‌کند و والدین یا معلم این احساس را تأیید کنند و به او کمک کنند تا با آن مقابله کند، این کودک احتمالاً در آینده بهتر می‌تواند با موقعیت‌های استرس‌زا مواجه شود.

 نقش در خودشفقتی

پذیرش هیجانات دیگران می‌تواند به افراد کمک کند تا خودشفقتی بیشتری داشته باشند. وقتی ما یاد می‌گیریم که احساسات دیگران را بپذیریم، این مهارت را به خودمان نیز تعمیم می‌دهیم و یاد می‌گیریم که با خودمان مهربان‌تر باشیم.

برای مثال، فردی که یاد گرفته است احساسات دیگران را بپذیرد، احتمالاً در مواجهه با شکست‌های شخصی نیز کمتر خود را سرزنش می‌کند و بیشتر به دنبال راه‌حل و یادگیری از تجربیات خود است.

 تمرین پذیرش هیجانات و احساسات دیگران

 

شناخت و تصدیق هیجان

اولین گام در پذیرش هیجانات دیگران، شناسایی و تصدیق آنهاست. این کار نیاز به توجه دقیق به کلمات، لحن صدا و زبان بدن افراد دارد. گاهی اوقات، افراد ممکن است احساسات خود را مستقیماً بیان نکنند، بنابراین باید به دنبال نشانه‌های غیرکلامی باشیم.

برای تمرین این مهارت، می‌توانید در طول روز به احساسات افراد اطرافتان توجه کنید و سعی کنید آنها را شناسایی کنید. سپس، می‌توانید با جملاتی مانند “به نظر می‌رسد که ناراحت هستی، درست است؟” یا “احساس می‌کنم که خیلی هیجان‌زده هستی” این احساسات را تصدیق کنید.

تصدیق مبدأ هیجان

پس از شناسایی هیجان، مهم است که منبع یا علت آن را نیز درک کنیم. این کار به ما کمک می‌کند تا همدلی بیشتری داشته باشیم و بهتر بتوانیم به فرد کمک کنیم.

برای مثال، اگر همکار شما عصبانی به نظر می‌رسد، می‌توانید بپرسید: “به نظر می‌رسد که چیزی شما را ناراحت کرده است. می‌خواهید در موردش صحبت کنیم؟” این سؤال نشان می‌دهد که شما متوجه احساس او شده‌اید و آماده‌اید تا به او گوش دهید.

تأیید هیجان

تأیید هیجان به معنای پذیرش احساس فرد است، حتی اگر با دلایل یا واکنش او موافق نباشیم. این کار به فرد کمک می‌کند تا احساس کند که درک شده است.

به عنوان مثال، اگر دوست شما از دست شما عصبانی است چون دیر به قرار رسیده‌اید، می‌توانید بگویید: “می‌فهمم که عصبانی هستی چون من دیر کردم. حق داری که ناراحت باشی. من قصد نداشتم تو را منتظر بگذارم و متأسفم که این اتفاق افتاد.” این پاسخ نشان می‌دهد که شما احساس او را تأیید می‌کنید، حتی اگر دلیل تأخیرتان موجه بوده باشد.

بیانات تأییدی و رد کننده

 نمونه‌هایی از بیانات تأییدی

بیانات تأییدی جملاتی هستند که نشان می‌دهند ما احساسات فرد دیگر را درک می‌کنیم و آنها را معتبر می‌دانیم. برخی از نمونه‌های این بیانات عبارتند از:

• “می‌توانم ببینم که این موضوع چقدر برایت مهم است.”
• “درک می‌کنم که این وضعیت برایت سخت است.”
• “کاملاً طبیعی است که در این شرایط چنین احساسی داشته باشی.”
• “حق داری که ناراحت باشی.”
• “من اینجا هستم تا به حرف‌هایت گوش دهم.”

استفاده از این جملات می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس کنند که درک شده‌اند و مورد حمایت قرار گرفته‌اند.

 نمونه‌هایی از بیانات رد کننده

بیانات رد کننده جملاتی هستند که احساسات فرد را نادیده می‌گیرند، کوچک می‌شمارند یا آنها را مورد قضاوت قرار می‌دهند. برخی از نمونه‌های این بیانات عبارتند از:

• “بیخیال، اینقدر حساس نباش!”
• “همه چیز درست می‌شود، نگران نباش.”
• “تو همیشه همه چیز را بزرگ می‌کنی.”
• “دیگران مشکلات بزرگتری دارند.”
• “فقط مثبت فکر کن، همه چیز حل می‌شود.”

این جملات می‌توانند باعث شوند که فرد احساس کند هیجاناتش نادیده گرفته شده یا بی‌ارزش است. بهتر است از استفاده از این نوع بیانات خودداری کنیم.

نکات مهم در پذیرش هیجانات و احساسات دیگران

 زبان بدن

زبان بدن نقش مهمی در پذیرش هیجانات دیگران دارد. وضعیت بدن، حالت چهره و تماس چشمی می‌توانند پیام‌های قدرتمندی را منتقل کنند. برای نشان دادن پذیرش و توجه، سعی کنید:

• به سمت فرد مقابل بچرخید و بدن خود را باز نگه دارید.
• تماس چشمی مناسب برقرار کنید (نه خیره شدن و نه اجتناب از نگاه کردن).
• حالت چهره‌ای همدلانه داشته باشید.
• با تکان دادن سر نشان دهید که در حال گوش دادن هستید.

برای مثال، اگر دوستتان در حال صحبت درباره یک مشکل است، سعی کنید روبروی او بنشینید، به چشمانش نگاه کنید و با حالت چهره و حرکات سر نشان دهید که به دقت گوش می‌دهید.

 ابراز همدلی

همدلی به معنای توانایی درک و به اشتراک گذاشتن احساسات دیگران است. برای ابراز همدلی می‌توانید:

• تجربیات مشابه خود را به اشتراک بگذارید (بدون اینکه توجه را از فرد مقابل منحرف کنید).
• از جملاتی مانند “می‌توانم تصور کنم که چقدر سخت است” استفاده کنید.
• سعی کنید احساسات فرد را نام‌گذاری کنید، مثلاً “به نظر می‌رسد که خیلی ناامید شده‌ای”.
• از سؤالات باز استفاده کنید تا فرد بتواند احساساتش را بیشتر توضیح دهد.

به عنوان مثال، اگر دوستتان از شکست در یک رابعه عاطفی صحبت می‌کند، می‌توانید بگویید: “می‌توانم تصور کنم که الان چقدر احساس تنهایی و ناراحتی می‌کنی. من هم زمانی که رابطه‌ام به پایان رسید، همین احساس را داشتم. می‌خواهی بیشتر در مورد احساساتت صحبت کنی؟”

پرسیدن سؤالات

پرسیدن سؤالات مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا هیجانات و احساسات دیگران را بهتر درک کنید. برخی از سؤالات مفید عبارتند از:

• “می‌توانی بیشتر در مورد این احساس توضیح دهی؟”
• “چه چیزی باعث شد این احساس را پیدا کنی؟”
• “آیا قبلاً هم چنین احساسی داشته‌ای؟”
• “فکر می‌کنی چه چیزی می‌تواند به تو کمک کند تا احساس بهتری داشته باشی؟”

مثلاً، اگر همکارتان از استرس کاری شکایت می‌کند، می‌توانید بپرسید: “می‌توانی دقیقاً بگویی چه چیزی در کار باعث استرس تو می‌شود؟ آیا این احساس همیشگی است یا اخیراً شدت گرفته؟”

اجتناب از سرزنش

هنگام پذیرش هیجانات دیگران، بسیار مهم است که از سرزنش کردن آنها یا دیگران اجتناب کنیم. سرزنش کردن می‌تواند باعث شود فرد احساس دفاعی پیدا کند و کمتر تمایل به بیان احساساتش داشته باشد. به جای سرزنش، سعی کنید:

• بر احساسات فرد تمرکز کنید، نه بر اینکه چه کسی مقصر است.
• از جملات “من” استفاده کنید، مثلاً “من نگران تو هستم” به جای “تو باعث نگرانی من شده‌ای”.
• به جای قضاوت، سعی کنید موقعیت را از دیدگاه فرد مقابل ببینید.

برای مثال، اگر فرزندتان در مدرسه نمره پایینی گرفته و ناراحت است، به جای گفتن “اگر بیشتر درس می‌خواندی این اتفاق نمی‌افتاد”، می‌توانید بگویید: “می‌بینم که از این نمره ناراحت هستی. می‌خواهی با هم صحبت کنیم که چطور می‌توانیم برای دفعه بعد آمادگی بیشتری داشته باشیم؟”

تأثیر پذیرش هیجانات و احساسات دیگران

ارتباطات موثرتر

پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation) می‌تواند تأثیر عمیقی بر کیفیت ارتباطات ما داشته باشد. وقتی ما هیجانات دیگران را می‌پذیریم:

• اعتماد در روابط افزایش می‌یابد.
• افراد احساس می‌کنند که می‌توانند صادقانه‌تر احساسات خود را بیان کنند.
• ارتباطات عمیق‌تر و معنادارتر می‌شوند.
• تعارضات و سوء تفاهم‌ها کاهش می‌یابند.

برای مثال، در یک رابطه زناشویی، وقتی هر دو طرف یاد می‌گیرند که هیجانات یکدیگر را بپذیرند، می‌توانند راحت‌تر درباره مسائل و مشکلات صحبت کنند و راه‌حل‌های بهتری پیدا کنند.

 تقویت روابط

پذیرش هیجانات دیگران می‌تواند به تقویت و بهبود روابط کمک کند. این امر باعث می‌شود:

• افراد احساس امنیت بیشتری در روابط خود داشته باشند.
• صمیمیت و نزدیکی عاطفی افزایش یابد.
• افراد بیشتر تمایل به حمایت از یکدیگر داشته باشند.
• تحمل و درک متقابل بیشتر شود.

به عنوان نمونه، در یک محیط کاری، مدیری که هیجانات کارمندانش را می‌پذیرد و درک می‌کند، می‌تواند تیمی منسجم‌تر و با انگیزه‌تر ایجاد کند.

نشان دادن ارزشی که برای افراد قایلیم

پذیرش هیجانات دیگران نشان می‌دهد که ما برای آنها و احساساتشان ارزش قائل هستیم. این امر می‌تواند:

• اعتماد به نفس افراد را افزایش دهد.
• باعث شود افراد احساس مهم بودن و ارزشمندی کنند.
• به افراد کمک کند تا خودشان را بهتر بپذیرند.
• روابط را عمیق‌تر و معنادارتر کند.

مثلاً، والدینی که احساسات فرزندانشان را می‌پذیرند و به آنها اهمیت می‌دهند، به فرزندانشان کمک می‌کنند تا حس ارزشمندی و اعتماد به نفس بیشتری داشته باشند.

 تقویت تنظیم هیجانی

پذیرش هیجانات دیگران می‌تواند به بهبود توانایی تنظیم هیجانی هم در خودمان و هم در دیگران کمک کند. این امر می‌تواند:

• به افراد کمک کند تا هیجانات خود را بهتر بشناسند و درک کنند.
• راه‌های سالم‌تری برای بیان و مدیریت هیجانات ایجاد کند.
• استرس و اضطراب را کاهش دهد.
• به افراد کمک کند تا در موقعیت‌های دشوار، واکنش‌های سازگارانه‌تری داشته باشند.

به عنوان مثال، معلمی که هیجانات دانش‌آموزانش را می‌پذیرد و به آنها کمک می‌کند تا این هیجانات را بشناسند و مدیریت کنند، می‌تواند به آنها مهارت‌های مهمی برای زندگی بیاموزد.

 مقابله با رفتار نامناسب

گاهی اوقات، هیجانات شدید می‌توانند منجر به رفتارهای نامناسب شوند. در چنین مواقعی، مهم است که ضمن پذیرش هیجانات فرد، مرزهای مشخصی را تعیین کنیم:

• هیجان را از رفتار جدا کنید. مثلاً: “می‌فهمم که عصبانی هستی، اما داد زدن قابل قبول نیست.”
• راه‌های سالم‌تر برای بیان هیجانات را پیشنهاد دهید.
• در صورت لزوم، از موقعیت فاصله بگیرید تا همه آرام شوند.
• پس از آرام شدن، درباره راه‌های بهتر مدیریت هیجانات گفتگو کنید.

برای مثال، اگر همسرتان در یک بحث شروع به فریاد زدن می‌کند، می‌توانید بگویید: “من می‌فهمم که الان خیلی عصبانی هستی و این موضوع برایت مهم است. اما وقتی داد می‌زنی، نمی‌توانم خوب به حرف‌هایت گوش کنم. چطور است چند دقیقه استراحت کنیم و بعد با آرامش بیشتری صحبت کنیم؟”

تشویق به کمک حرفه‌ای

در برخی موارد، مشکلات هیجانی ممکن است فراتر از توانایی ما برای کمک باشد. در چنین شرایطی، تشویق فرد به دریافت کمک حرفه‌ای می‌تواند بسیار مفید باشد:

• با ملایمت و بدون قضاوت، پیشنهاد مشاوره را مطرح کنید.
• بر مزایای کمک حرفه‌ای تأکید کنید.
• اگر فرد تمایل داشت، در فرآیند یافتن یک متخصص به او کمک کنید.
• حمایت خود را در طول فرآیند درمان نشان دهید.

به عنوان مثال، اگر دوستتان علائم افسردگی شدید نشان می‌دهد، می‌توانید بگویید: “من متوجه شده‌ام که اخیراً خیلی غمگین و بی‌انرژی هستی. نگرانت هستم و فکر می‌کنم شاید صحبت با یک روانشناس بتواند کمک کننده باشد. چطور است با هم در مورد این گزینه فکر کنیم؟ من در هر صورت کنارت هستم و از تو حمایت می‌کنم.”

 عواقب عدم پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation)

تأثیر بر احساس هویت

عدم پذیرش مداوم هیجانات و احساسات دیگران می‌تواند تأثیرات منفی عمیقی بر احساس هویت آنها داشته باشد:

• کاهش اعتماد به نفس و عزت نفس
• احساس بی‌ارزشی یا نامرئی بودن
• شک به درستی احساسات خود
• مشکل در شناخت و بیان هیجانات

برای مثال، کودکی که والدینش مدام احساسات او را نادیده می‌گیرند یا رد می‌کنند، ممکن است در بزرگسالی دچار مشکلاتی در شناخت و اعتماد به احساسات خود شود.

دشواری در مدیریت هیجانات

وقتی هیجانات افراد به طور مداوم پذیرفته نمی‌شود، ممکن است در مدیریت هیجانات خود با مشکلاتی مواجه شوند:

• ناتوانی در تشخیص و نام‌گذاری هیجانات
• واکنش‌های هیجانی شدید و نامتناسب
• سرکوب هیجانات که می‌تواند منجر به مشکلات جسمی و روانی شود
• مشکل در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران

به عنوان مثال، فردی که در محیط کاری همیشه مجبور به پنهان کردن احساسات خود است، ممکن است در زندگی شخصی خود نیز در بیان و مدیریت هیجانات با مشکل مواجه شود.

تأثیر بر سلامت روان

عدم پذیرش مداوم هیجانات می‌تواند تأثیرات جدی بر سلامت روان افراد داشته باشد:

• افزایش خطر ابتلا به افسردگی و اضطراب
• احساس انزوا و تنهایی
• کاهش توانایی مقابله با استرس
• افزایش احتمال رفتارهای خود‌آسیب‌رسان

مثلاً، نوجوانی که احساساتش توسط خانواده و دوستان مدام نادیده گرفته می‌شود، ممکن است دچار افسردگی شود و حتی به رفتارهای پرخطر روی آورد.

ارتباط عدم پذیرش هیجانات با اختلال شخصیت مرزی

تحقیقات نشان داده‌اند که عدم پذیرش مداوم هیجانات در دوران کودکی می‌تواند با افزایش خطر ابتلا به اختلال شخصیت مرزی (BPD) در بزرگسالی مرتبط باشد:

• افراد مبتلا به BPD اغلب در تنظیم هیجانات خود مشکل دارند
• واکنش‌های هیجانی شدید و ناپایدار از ویژگی‌های این اختلال است
• این افراد ممکن است در روابط خود با دیگران مشکلات جدی داشته باشند
• ترس از طرد شدن و احساس پوچی مزمن در این افراد شایع است

برای مثال، فردی که در کودکی هیجاناتش مدام نادیده گرفته شده، ممکن است در بزرگسالی در روابط عاطفی خود بسیار ناپایدار باشد و بین ایده‌آل‌سازی و بی‌ارزش‌سازی دیگران در نوسان باشد.

اگر تلاش‌های شما برای پذیرش هیجانات دیگری موفق نبود، می‌توانید این مراحل را دنبال کنید:

1. آرامش خود را حفظ کنید و از واکنش‌های تدافعی خودداری کنید.
2. از فرد بخواهید بیشتر توضیح دهد: “می‌توانی بیشتر در مورد احساست توضیح دهی؟ می‌خواهم بهتر درک کنم.”
3. اگر فضا متشنج است، پیشنهاد دهید که کمی استراحت کنید و بعداً صحبت را ادامه دهید.
4. از خود انتقاد نکنید. گاهی افراد به زمان بیشتری نیاز دارند تا آماده پذیرش حمایت شوند.
5. در صورت لزوم، از کمک حرفه‌ای استفاده کنید یا فرد را به دریافت کمک تشویق کنید.

برای مثال، اگر همسرتان در یک بحث عاطفی از شما دور می‌شود، می‌توانید بگویید: “می‌بینم که الان خیلی ناراحت هستی و شاید نیاز داری تنها باشی. من اینجا هستم و هر وقت آماده بودی، می‌توانیم دوباره صحبت کنیم. می‌خواهم بدانی که برایم مهم است که احساساتت را درک کنم.”

به یاد داشته باشید که پذیرش هیجانات دیگران یک مهارت است که با تمرین بهبود می‌یابد. حتی اگر در یک موقعیت خاص موفق نشدید، می‌توانید از آن تجربه درس بگیرید و در موقعیت‌های بعدی بهتر عمل کنید.

نتیجه‌گیری

پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation) یک مهارت ارزشمند است که می‌تواند تأثیر عمیقی بر روابط ما و سلامت روانی افراد اطرافمان داشته باشد. این مهارت شامل شناسایی، درک و تأیید تجربیات هیجانی دیگران است، بدون قضاوت یا تلاش برای تغییر آنها. پذیرش هیجانات می‌تواند:

• به تقویت روابط و افزایش صمیمیت کمک کند
• اعتماد به نفس و حس ارزشمندی افراد را افزایش دهد
• به بهبود مهارت‌های تنظیم هیجانی کمک کند
• ارتباطات را مؤثرتر و عمیق‌تر سازد

از سوی دیگر، عدم پذیرش هیجانات می‌تواند منجر به مشکلات جدی در زمینه سلامت روان، هویت فردی و روابط بین فردی شود.

پذیرش هیجانات و احساسات دیگران (Emotional validation) یک مهارت است که با تمرین و تلاش مداوم می‌توان آن را بهبود بخشید. برای تقویت این مهارت، می‌توانید:

• به طور فعال به دیگران گوش دهید و سعی کنید هیجانات آنها را شناسایی کنید
• از جملات تأییدی استفاده کنید تا نشان دهید هیجانات دیگران را درک می‌کنید
• به زبان بدن خود توجه کنید و سعی کنید پذیرش و توجه را با حرکات بدنی نشان دهید
• تمرین همدلی کنید و سعی کنید موقعیت‌ها را از دیدگاه دیگران ببینید
• از قضاوت و سرزنش اجتناب کنید و به جای آن بر درک و حمایت تمرکز کنید

به یاد داشته باشید که پذیرش هیجانات دیگران به معنای تأیید همه رفتارها نیست. می‌توان هیجانات را پذیرفت در حالی که مرزهای سالم را حفظ کرد و رفتارهای نامناسب را مدیریت نمود.

منابع

1. Persich, M. R., Smith, R., Cloonan, S. A., Woods-Lubbert, R., Skalamera, J., Berryhill, S., Weihs, K., Lane, R., Allen, J. J. B., Dailey, N., Alkozei, A., Vanuk, J., & Killgore, W. D. S. (2021). Development and validation of an online emotional intelligence training program. Frontiers in Psychology, 110, 102429.
2. Lambie, J. A., Lambie, H. J., & Sadek, S. A. (2020). “My child will actually say ‘I am upset’ Before all they would do was scream”: Teaching parents emotion validation in a social care. Child: care, health and development.
3. Collins, J., & Brown, N. (2020). Where’s the validation? Role of emotion work and validation for doctoral students. Higher Education Research & Development.
4. Benitez, C., Howard, K. P., & Cheavens, J. (2020). The effect of validation and invalidation on positive and negative affective experiences. The Journal of Positive Psychology.
5. LeBlanc, S., Uzun, B., Aydemir, A., & Mohiyeddini, C. (2020). Validation of an Emotion Regulation Training Program on Mental Well-Being. Psychological Reports.
6. Greville-harris, M., Hempel, R. J., Karl, A., Dieppe, P., & Lynch, T. (2016). The Power of Invalidating Communication: Receiving Invalidating Feedback Predicts Threat-Related Emotional, Physiological, and Social Responses. Journal of Social and Clinical Psychology.