بی تفاوتی در رفتار به معنای بیاعتنایی به فرد مقابل، نادیده گرفتن او یا نشان دادن عدم علاقه است. این رفتار میتواند بیاحترامی، بیملاحظگی یا حتی بیادبی باشد. بی تفاوتی در روابط میتواند تاثیرات شدیدی بر روان شخصی که مورد بیاعتنایی قرار گرفته است، بگذارد. احساس بیاهمیت و نامطلوب بودن از جمله تاثیرهای مستقیم بی تفاوتی در رابطه است. تغییرات احساسی نظیر عدم ارزشمندی و بیاهمیت شمرده شدن از جمله تاثیرات مستقیم بیتفاوتی دیگران است. اگر فردی با ما بی تفاوت برخورد کند، حسی شبیه به این پیدا میکنیم که هیچ ارزشی برای او نداریم.
نمونههایی از رفتارهای بی تفاوتی در رابطه
نادیده گرفتن سلام یا حضور شما
یکی از نمونههای بارز بی تفاوتی در رابطه، نادیده گرفتن سلام یا حضور شما است. برای مثال، وقتی وارد مهمانی میشوید و به کسی سلام میدهید اما او تظاهر میکند که شما را نمیبیند. این رفتار میتواند باعث شود احساس بیاهمیتی و طرد شدن کنید.
عدم نشان دادن علاقه
نشان ندادن علاقه به صحبتهای شما نیز نشانهای از بی تفاوتی است. مثل زمانی که شما در حال توضیحی هستید و فرد مقابل هیچ واکنشی ندارد یا به نظر میرسد که به هیچ وجه گوش نمیدهد. این رفتار میتواند باعث شود احساس کنید حرفهای شما ارزشی ندارد و فرد مقابل اهمیتی به افکار و احساسات شما نمیدهد.
پیاپی قطع کردن صحبتها
یکی دیگر از نشانههای بی تفاوتی در رابطه، قطع کردن مکرر صحبتهای شما است. این رفتار نشان دهنده بیاحترامی و نادیده گرفتن اهمیت گفتارتان است. وقتی فردی مدام صحبتهای شما را قطع میکند، ممکن است احساس کنید که نظرات شما ارزشی ندارد و فرد مقابل علاقهای به شنیدن آنها ندارد.
نادیده گرفتن تماسها یا پیامکها
بیتوجهی به تماسها یا پیامکهای شما نیز نوعی از بی تفاوتی است. این که کسی به طور مداوم تماسها یا پیامکهای شما را نادیده بگیرد میتواند حسی از بیاهمیتی را به شما منتقل کند. این رفتار میتواند باعث شود احساس کنید که اولویتی برای فرد مقابل ندارید و ارتباط با شما برای او مهم نیست.
رد کردن پیشنهادات بدون بررسی
ردکردن پیشنهادات شما بدون هیچ گونه بررسی نیز از دیگر موارد بی تفاوتی در رابطه است. مانند زمانی که در جلسهای کاری پیشنهادی میدهید و همکارتان بدون فکر و با بیاعتنایی آن را رد میکند. این رفتار میتواند باعث شود احساس کنید که ایدهها و نظرات شما ارزشی ندارد و مورد احترام قرار نمیگیرد.
پاسخ ندادن به سوالات
پاسخ ندادن به سوالات شما نمونه دیگری از بی تفاوتی در رابطه است. این رفتار میتواند نشان دهنده عدم تمایل فرد به ارتباط با شما و احترام به سوالاتتان باشد. وقتی سوالات شما بیپاسخ میماند، ممکن است احساس کنید که فرد مقابل اهمیتی به دغدغهها و کنجکاویهای شما نمیدهد.
پاسخ کوتاه و با تککلمات
پاسخ دادن به طور کوتاه و با استفاده از تککلمات مانند “بله”، “نه”، “شاید” نیز نمونهای از بیتفاوتی است که نشان میدهد فرد مقابل به گفتگوی شما علاقه ندارد. این نوع پاسخها میتواند باعث شود احساس کنید که فرد مقابل تمایلی به ادامه گفتگو یا درک عمیقتر نظرات شما ندارد.
کنار گذاشتن شما از گفتگو
بیتفاوتی در رابطه میتواند به شکل کنار گذاشتن شما از گفتگو نیز باشد. وقتی دیگران به عمد شما را در گفتگو نادیده میگیرند و شما را از مشارکت در بحثها مستثنی میکنند، میتواند باعث احساس طرد شدگی و بیاهمیتی شود.
نادیده گرفتن ترجیحات یا نظرات
نگرفتن نظرات و ترجیحات شما نیز از دیگر نمونههای بیتفاوتی است. مثلاً وقتی همگان راجع به تصمیمی نظر میدهند اما کسی نظر یا ترجیح شما را نمیپرسد. این رفتار میتواند باعث شود احساس کنید که نظرات شما ارزشی ندارد و در تصمیمگیریها نادیده گرفته میشوید.
بیاعتبار کردن نگرانیها
بیاعتباری نگرانیهای شما نمونه دیگری از بیتفاوتی است. افراد بیتفاوت معمولاً نگرانیهای شما را نادیده میگیرند و آنها را به عنوان مسائلی بیاهمیت جلوه میدهند. این رفتار میتواند باعث شود احساس کنید که احساسات و دغدغههای شما جدی گرفته نمیشود.
بیارزش کردن کمکها
بیارزش شمردن کمکها و مشارکتهای شما نیز نوعی از بیتفاوتی است. این رفتار میتواند نشاندهنده عدم قدردانی و احترام به کمکها و تلاشهای شما باشد. وقتی کمکهای شما نادیده گرفته میشود، ممکن است احساس کنید که تلاشهایتان ارزشی ندارد و مورد قدردانی قرار نمیگیرد.
نادیده گرفتن نیازها یا خواستهها
یکی دیگر از نمونههای بیتفاوتی در رابطه، نادیده گرفتن نیازها یا خواستههای شماست. این رفتار میتواند حسی از بیاهمیتی و ناارزشی را به شما هدایت کند و نشان دهد که فرد مقابل برای نیازها و خواستههای شما احترامی قائل نیست. وقتی نیازهای شما مداوم نادیده گرفته میشود، ممکن است احساس کنید که در رابطه اهمیتی ندارید.
ویژگیهای افراد بی تفاوت در رابطه
نگرش قضاوت گرانه
یکی از ویژگیهای بارز افراد بی تفاوت در رابطه، نگرش قضاوت گرانه آنهاست. این افراد معمولاً دیگران را بر اساس ظاهر، موقعیت اجتماعی یا دیگر فاکتورهای سطحی قضاوت میکنند. وقتی شما با این گونه افراد مواجه میشوید ممکن است احساس کنید که همواره در حال ارزیابی و قضاوت شدن هستید و به دلیل نداشتن ویژگی های مشابه با آنها، از دیدشان کماهمیت تلقی میشوید.
برای مثال، ممکن است فردی بیتفاوت در محل کار، همکاران را بر اساس لباسهایشان یا نوع ماشینی که سوار میشوند قضاوت کند و بر این اساس با آنها رفتار متفاوتی داشته باشد. این رفتار میتواند باعث ایجاد جو ناسالم و تبعیضآمیز در محیط شود.
عدم اولویت بندی افراد
افراد بی تفاوت معمولاً دیگران را به عنوان اولویتهای زندگی خود قرار نمیدهند. آنها رفتاری نشان میدهند که شما را به عنوان فردی غیرمهم و بیاهمیت در نظر میگیرند و هیچ تلاشی برای نشان دادن توجه و اهمیت به شما نمیکنند.
به عنوان مثال، در یک رابطه دوستی، فرد بیتفاوت ممکن است همیشه برنامههای خود را در اولویت قرار دهد و هیچگاه زمانی را برای دیدار یا گفتگو با دوستش اختصاص ندهد. این رفتار میتواند باعث شود طرف مقابل احساس کند که در زندگی دوستش جایگاهی ندارد.
نیاز به حق بودن همیشگی
فرد بی تفاوت همواره نیاز به حق بودن دارد و هرگز به نگرانیها یا نظرات شما توجه نمیکند. او همیشه فکر میکند که بهترین داناست و هیچ فرصتی را برای نشان دادن حق بودنش از دست نمیدهد.
مثلاً در یک بحث، فرد بیتفاوت ممکن است مدام حرف طرف مقابل را قطع کند، نظرات او را رد کند و اصرار داشته باشد که دیدگاه خودش تنها دیدگاه درست است. این رفتار میتواند باعث ایجاد تنش و ناامیدی در روابط شود.
رفتار دفاعی
وقتی به رفتار بی تفاوتی آنها اشاره میکنید، این افراد به سرعت واکنش دفاعی نشان میدهند. آنها یا بهانهتراشی میکنند یا حمله به شخص شما آغاز میکنند تا خود را از نگاه انتقادی دور کنند.
به عنوان مثال، اگر به همسرتان بگویید که احساس میکنید به شما توجه کافی نمیکند، ممکن است به جای گوش دادن و درک احساسات شما، با عصبانیت پاسخ دهد: “تو همیشه از من ایراد میگیری!” یا “مگر من چقدر وقت دارم؟ تو خیلی توقع داری!” این واکنشهای دفاعی مانع از حل مسئله و بهبود رابطه میشود.
بیمیلی به معذرتخواهی
افراد بی تفاوت به ندرت اشتباهات خود را میپذیرند یا از دیگران عذرخواهی میکنند. این رفتار نشان دهنده عدم پذیرش مسئولیت و عدم تمایل به ترمیم روابط است.
فرض کنید در یک مهمانی، فرد بیتفاوت با یکی از دوستانش بحث تندی میکند و باعث ناراحتی او میشود. حتی اگر متوجه شود که اشتباه کرده، به جای عذرخواهی ممکن است بگوید: “خب حالا چرا اینقدر حساس شدی؟” یا “من فقط نظرم رو گفتم!” این عدم تمایل به پذیرش اشتباه و عذرخواهی میتواند به تدریج روابط را تخریب کند.
بیتفاوتی به پیشنهادات
افراد بی تفاوت، پیشنهادات و ایدههای شما را جدی نمیگیرند. آنها معمولاً ایدههای شما را نادیده میگیرند یا به شیوهای کماهمیت از کنارشان میگذرند.
برای مثال، در یک جلسه کاری، وقتی شما ایدهای برای بهبود پروژه ارائه میدهید، فرد بیتفاوت ممکن است بدون توجه به جزئیات آن را رد کند یا بگوید: “بله، شاید بعداً به آن فکر کنیم.” این رفتار میتواند انگیزه و اعتماد به نفس شما را کاهش دهد.
رفتار تحقیرآمیز
این افراد معمولاً با شما به شیوههای تحقیرآمیز رفتار میکنند، از جمله با مسخره کردن یا استفاده از کنایه. این رفتارها به منظور کاهش اعتبار و اعتماد به نفس شما صورت میگیرد.
مثلاً، وقتی شما درباره یک دستاورد شخصی صحبت میکنید، فرد بیتفاوت ممکن است با لحنی تمسخرآمیز بگوید: “واو، چه افتخار بزرگی! حتماً حالا دیگه خیلی مهم شدی!” این نوع رفتار میتواند احساس ارزشمندی و اعتماد به نفس شما را تضعیف کند.
کوچک شمردن احساسات
افراد بی تفاوت به جای پذیرش و درک احساسات شما، آنها را بیاهمیت جلوه میدهند. آنها به شما میگویند که بیش از حد واکنش نشان میدهید یا مسائل را بزرگتر از آنچه هستند میبینید.
به عنوان نمونه، اگر به همسرتان بگویید که از بیتوجهی او ناراحت هستید، ممکن است پاسخ دهد: “چرا اینقدر حساسی؟ من که کاری نکردم!” یا “تو همیشه همه چیز رو بزرگ میکنی!” این واکنشها باعث میشود احساس کنید که احساساتتان معتبر نیست و نباید آنها را بیان کنید.
پرهیز از درگیری
این افراد از مواجهه با مشکلات و حل و فصل آنها اجتناب میکنند. آنها به جای اینکه به مشکلات بپردازند و آنها را حل کنند، از هر گونه درگیری دوری میکنند و شما را با احساسات نادیده گرفته شده تنها میگذارند.
مثلاً، اگر در رابطهای مشکلی پیش آید و شما بخواهید درباره آن صحبت کنید، فرد بیتفاوت ممکن است بگوید: “الان وقتش نیست” یا “چرا همیشه باید درباره مشکلات حرف بزنیم؟” و از بحث فرار کند. این رفتار باعث میشود مسائل حل نشده باقی بمانند و تنش در رابطه افزایش یابد.
علل بی تفاوتی در رفتار
رفتار یادگرفته شده
یکی از دلایل اصلی بی تفاوتی در رابطه، رفتارهایی است که فرد در طول زندگی خود از دیگران یاد گرفته است. اگر یک فرد در محیطی بزرگ شده باشد که در آن مراقبان یا الگوها بیتفاوتی نشان میدادند، او نیز ممکن است چنین الگوهایی را به خود بگیرد. این رفتارهای یادگرفته شده میتواند در دوران بزرگسالی نیز ادامه پیدا کند.
برای مثال، کودکی که والدینش همیشه مشغول کار بوده و توجه کافی به او نداشتهاند، ممکن است در بزرگسالی این الگو را تکرار کند و در روابط خود بیتفاوت باشد، زیرا این تنها الگوی ارتباطی است که میشناسد.
سبک دلبستگی
افرادی که در کودکی مراقبان غیرپاسوخوی داشتند، ممکن است به سبک دلبستگی اجتنابی تمایل پیدا کنند. این افراد در برابر دیگران بی تفاوت میشوند تا از خود محافظت کنند و به نوعی پیش از اینکه توسط دیگران طرد شوند، خودشان ابتکار را در دست بگیرند.
به عنوان مثال، فردی که در کودکی والدینی داشته که به نیازهای عاطفی او پاسخ نمیدادند، ممکن است در بزرگسالی از نزدیکی عاطفی با دیگران اجتناب کند و رفتارهای بیتفاوتی نشان دهد تا از آسیب احتمالی محافظت شود.
اعتماد به نفس پایین
به نظر میرسد که افراد با اعتماد به نفس پایین، خود را از طریق بیتفاوتی محافظت میکنند. این افراد برای حفظ حس برتری یا جهت مقابله با ناکامیهای خود، دیگران را نادیده میگیرند و رفتارهای بیتفاوتی نشان میدهند.
فرض کنید فردی در محل کار احساس عدم کفایت میکند. او ممکن است برای پنهان کردن این احساس، نسبت به ایدهها و دستاوردهای همکارانش بیتفاوت باشد تا حس برتری خود را حفظ کند.
ترومای احساسی
تجربههای ترومایی نظیر خیانت، ترک شدن یا طرد شدن میتواند افراد را به سوی بیتفاوتی سوق دهد. این افراد برای حفاظت از خودشان از آسیبهای جدید، فاصله گیری احساسی و بیتفاوتی را انتخاب میکنند.
برای مثال، فردی که در رابطه قبلی خود مورد خیانت قرار گرفته، ممکن است در روابط بعدی خود بیتفاوت عمل کند تا از تجربه مجدد درد عاطفی جلوگیری کند.
کنترل منفعلانه
برخی افراد از بیتفاوتی جهت اعمال کنترل منفعلانه بر دیگران استفاده میکنند. این افراد برای حفظ تسلط و قدرت خود، توجه و علاقه خود را از دیگران دریغ میکنند.
به عنوان مثال، در یک رابطه زناشویی، یکی از همسران ممکن است با نشان دادن بیتفاوتی نسبت به نیازها و خواستههای طرف مقابل، سعی در کنترل رفتار او داشته باشد.
پرهیز از درگیری
افرادی که از درگیری پرهیز میکنند، معمولاً مسائل یا مشکلات را نادیده میگیرند. به جای آنکه به مشکلات بپردازند و آنها را حل کنند، از هر گونه درگیری دوری میکنند و این باعث بیتفاوتی آنها میشود.
مثلاً، در محیط کار، مدیری که از مواجهه با تعارضات بین کارمندان اجتناب میکند، ممکن است نسبت به شکایات و مشکلات آنها بیتفاوت به نظر برسد، زیرا ترجیح میدهد از هرگونه درگیری دوری کند.
مشکلات مدیریت خشم
گاهی افراد به دلیل عدم کنترل بر خشم خود، رفتارهای بی تفاوتی نشان میدهند. این افراد به دلیل مشکل در مدیریت خشم، از طریق نادیده گرفتن و بیاهمیت کردن دیگران، خشم خود را به شکل منفی بروز میدهند.
به عنوان مثال، فردی که از دست همکار خود عصبانی است اما نمیتواند این خشم را به طور مستقیم ابراز کند، ممکن است با نادیده گرفتن او در جلسات یا بیاهمیت جلوه دادن دستاوردهایش، خشم خود را نشان دهد.
استراتژیهایی برای مقابله با افراد بی تفاوت در رابطه
به رفتار آنها اشاره کنید
یکی از اولین گامها در مقابله با بی تفاوتی در رابطه، اشاره کردن به رفتار فرد مقابل است. ممکن است فرد بیخبر باشد که رفتارش چگونه بر شما تأثیر میگذارد. با اشاره مستقیم و محترمانه به رفتار او، میتوانید او را آگاه کنید.
مثلاً بگویید: “متوجه شدم که اغلب نظرات من را نادیده میگیری، و این احساس ناراحتی را در من ایجاد میکند.” این روش میتواند به فرد مقابل کمک کند تا از تأثیر رفتارش آگاه شود و فرصتی برای تغییر داشته باشد.
احساسات خود را بیان کنید
درباره احساسات خود با فرد صحبت کنید. بیان احساسات به صورت مستقیم و واقعی میتواند به فرد کمک کند تا متوجه عمق تأثیر رفتارش بر شما شود. مثلاً بگویید: “وقتی به پیامهایم جواب نمیدهی، احساس میکنم که برای تو اهمیتی ندارم.” توضیح دادن احساساتتان به شیوهای صادقانه میتواند موجب تغییر رفتار فرد مقابل شود.
این روش به فرد مقابل اجازه میدهد تا دیدگاه شما را درک کند و ممکن است باعث ایجاد همدلی و تغییر رفتار شود. مهم است که احساسات خود را بدون سرزنش یا متهم کردن طرف مقابل بیان کنید.
قاطع باشید
گاهی لازم است خود را به صورت محکم تر ابراز کنید. در مواجهه با افراد بیتفاوت، بیان نیازها یا نظراتتان به وضوح و با قاطعیت میتواند مفید باشد. برای مثال، به جای اینکه به آسانی از کنار بیتفاوتی بگذرید، مستقیماً بگویید که چه انتظارات و نیازهایی دارید.
میتوانید بگویید: “من نیاز دارم که وقتی با تو صحبت میکنم، به من توجه کنی و نظراتم را جدی بگیری.” این رویکرد به فرد مقابل نشان میدهد که شما برای خود و نیازهایتان ارزش قائل هستید و انتظار احترام دارید.
تعیین حد و مرز
اگر رفتار بیتفاوتی فرد ادامه پیدا کند، ممکن است نیاز باشد حد و مرزهایی تعیین کنید. تعیین حد و مرز به معنای احترام به خود و حفاظت از سلامت روانی و احساسیتان است. مثلاً میتوانید زمان محدودی را با فرد بیتفاوت سپری کنید یا تصمیم بگیرید که در مواقع خاصی از مواجهه با او اجتناب کنید.
به عنوان مثال، میتوانید به فرد بگویید: “اگر در جلسات کاری نظرات من را نادیده بگیری، من دیگر در این جلسات شرکت نخواهم کرد.” این نوع مرزبندی به فرد مقابل نشان میدهد که رفتار بیتفاوتی او پیامدهایی خواهد داشت.
درخواست حمایت
مواجهه با رفتار بیتفاوتی میتواند ناراحتکننده و خستهکننده باشد. در چنین مواقعی، درخواست حمایت از دوستان یا خانواده میتواند مفید باشد. همچنین، مشورت با یک متخصص روانشناسی میتواند به شما کمک کند تا با این وضعیت بهتر برخورد کنید و راهکارهای مؤثرتری پیدا کنید.
گفتگو با افراد قابل اعتماد میتواند به شما کمک کند تا احساسات خود را پردازش کنید و دیدگاههای جدیدی نسبت به موقعیت پیدا کنید. یک متخصص میتواند راهکارهای خاصی برای مدیریت رابطه با فرد بیتفاوت و حفظ سلامت روانی خودتان ارائه دهد.
نتیجهگیری
بیتفاوتی در رابطه میتواند تأثیرات مخربی بر سلامت روانی و کیفیت روابط داشته باشد. شناخت علائم و علل بیتفاوتی، اولین قدم در مسیر مقابله با آن است. با استفاده از استراتژیهای مؤثر مانند ارتباط صریح، بیان احساسات، تعیین مرزها و درخواست کمک، میتوانید به بهبود روابط خود کمک کنید.
به یاد داشته باشید که تغییر الگوهای رفتاری زمانبر است و نیاز به صبر و پشتکار دارد. اگر علیرغم تلاشهای شما، رفتار بیتفاوتی ادامه یافت، ممکن است لازم باشد درباره ادامه رابطه تجدیدنظر کنید. در نهایت، مهمترین چیز حفظ سلامت روانی و احترام به خودتان است.
با آگاهی، ارتباط مؤثر و مراقبت از خود، میتوانید روابطی سالمتر و رضایتبخشتر ایجاد کنید که در آنها احترام متقابل و توجه به نیازهای یکدیگر وجود دارد.
منابع
- Kim, J. J., Muise, A., Sakaluk, J., Rosen, N., & Impett, E. (2020). When Tonight Is Not the Night: Sexual Rejection Behaviors and Satisfaction in Romantic Relationships. Personality and Social Psychology Bulletin, 46(6), 833-852.
- Milyavsky, M., Kruglanski, A., Chernikova, M., & Schori-Eyal, N. (2017). Evidence for arrogance: On the relative importance of expertise, outcome, and manner. PLoS ONE, 12(7), e0180420.
- Hildenbrand, G. M., Perrault, E. K., & Rnoh, R. H. (2021). Patients’ Perceptions of Health Care Providers’ Dismissive Communication. Health Promotion Practice, 23(5), 799-807.
- Murray, S., Gomillion, S., Holmes, J. G., & Harris, B. (2015). Inhibiting Self-Protection in Romantic Relationships. Social Psychological and Personality Science, 6(4), 365-372.
- Palmwood, E. N., & Simons, R. (2021). Unsupportive romantic partner behaviors increase neural reactivity to mistakes. International Journal of Psychophysiology, 169, 1-8.
- Lazarus, S. A., Scott, L. N., Beeney, J. E., Wright, A., Stepp, S., & Pilkonis, P. (2018). Borderline Personality Disorder Symptoms and Affective Responding to Perceptions of Rejection and Acceptance From Romantic Versus Nonromantic Partners. Personality Disorders: Theory, Research, and Treatment, 9(4), 297-305.
- Civilotti, C., Dennis, J. L., Acquadro Maran, D., & Margola, D. (2021). When Love Just Ends: An Investigation of the Relationship Between Dysfunctional Behaviors, Attachment Styles, Gender, and Education Shortly After a Relationship Dissolution. Frontiers in Psychology, 12, 662237.
- Edwards, T., Pask, E. B., Whitbred, R., & Neuendorf, K. A. (2018). The influence of personal, relational, and contextual factors on forgiveness communication following transgressions. Personal Relationships, 25(1), 4-25.
- Kuster, M., Bernecker, K., Backes, S., Brandstätter, V., Nussbeck, F. W., Bradbury, T., Martin, M., Sutter-Stickel, D., & Bodenmann, G. (2015). Avoidance orientation and the escalation of negative communication in intimate relationships. Journal of Personality and Social Psychology, 109(2), 262-275.